سردردهای میگرنی میتوانند بسیار آزار دهنده باشند و در کنار تلاش محققان برای یافتن درمانهای کارآمد برای این اختلال، فناوری نیز به کمک مبتلایان آمده تا به کاهش بروز حملههای میگرنی یا مدیریت آنها کمک کند.
اثرات میگرن میتواند گسترده، بد و فراگیر باشد. این اختلال مانند گردباد یا سونامی است که بر تمام بدن و نه تنها سر شما اثر میگذارد. سازمان بهداشت جهانی حملات میگرنی شدید را به عنوان یکی از ۱۰ بیماری ناتوانکننده اصلی طبقهبندی میکند. بنابراین، اگر شما جزو یک میلیارد نفری هستید که در سراسر جهان با میگرن دست و پنجه نرم میکنند، ممکن است بخواهید برای متوقف کردن احساس ضربان و تپش در سر و احساس سرگیجه، استفراغ و تاری دید که همراه با آن میآید، هر کاری انجام دهید.
بهترین دوره درمانی باید با پزشک طی شود و احتمالا شامل دارو و اصلاح شیوه زندگی، مانند اصلاح رژیم غذایی، به عنوان اولین خط دفاعی خواهد بود. علاوه بر این درمانها، جدیدترین فناوریها نیز میتوانند به شما در مدیریت میگرن کمک کنند. چه از یک اپلیکیشن ردیابی برای کمک به نظارت دائم بر علائم استفاده کنید، چه از دستگاهی که از جریانهای الکتریکی یا آهنربا برای تعدیل گیرندههای درد استفاده میکند یا حتی یک ابزار واقعیت مجازی که به مسدود کردن سیگنالهای درد کمک میکند، در هر صورت مطمئنا موردی در فهرست فناوریها وجود دارد که به شما کمک میکند. در ادامه نگاهی به موثرترین فناوریها برای تسکین میگرن داریم.
هر آنچه باید دربارهی اپلیکیشنهای ردیابی میگرن بدانید
دکتر ژاکلین روزنکاتر دووال (Jaclyn Rosencutter Duvall)، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت مدیره بنیاد ملی سردرد و پزشک متخصص سردرد اوکلاهاما در تولسا، میگوید که میگرن چیزی بیش از یک سردرد است. دکتر دووال میگوید: اگرچه مرحله بروز سردرد آن چیزی است که ما با شنیدن کلمه «میگرن» به آن فکر میکنیم، اما این اختلال در واقع چهار مرحله دارد. ردیابی علائم از طریق یک اپلیکیشن میتواند به شناسایی مراحل و زمان شروع حمله میگرنی کمک کند. او اضافه میکند که ردیابی علائم اهمیت دارد، زیرا برخی از داروها در مرحلهی اولیه بهترین عملکرد را دارند، این بدان معناست که اگر علائم هشدار دهنده را بدانید، ممکن است بتوانید میگرن را قبل از آغاز درد درمان کنید.
استفاده از اپلیکیشنها برای شناسایی محرکهای بروز درد
اپلیکیشنهای ردیابی میگرن مانند «Migraine Buddy» به افراد کمک میکنند تا زمان شروع میگرن، مدت، شدت، علائم مرتبط با آن یعنی تهوع، استفراغ، سرگیجه، حساسیت به نور و صدا، مشکلات گفتاری و همچنین سطوح استرس، الگوهای خواب و درمانهای مورد استفاده را ثبت کنند. افراد با نگاه کردن به گزارش خود در طول زمان، ممکن است بتوانند محرکهای بالقوه مانند غذاها، الکل، هورمونها یا تغییرات آب و هوا را تشخیص دهند. برخی از این برنامهها حتی با شرایط آب و هوای محلی همگامسازی میشوند. دکتر دووال میگوید: از آنجایی که فناوری میتواند دادههای بیشتری را جمعآوری کند و میگرن را طی ماهها یا سالها ردیابی کند، الگوها را میتوان راحتتر تشخیص داد.
ردیابی داروها با استفاده از اپلیکیشنسردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو زمانی رخ میدهد که برخی از داروهای میگرن به مدت ۱۰ روز یا بیشتر در یک ماه برای مدت سه ماه مداوم یا بیشتر مصرف شوند.
هنگامی که حملات میگرنی آغاز میشود و تسکین پیدا نمیکنید، این وسوسه وجود دارد که به صورت مداوم قرص مصرف کنید. تهیه گزارش از حملات و داروهایی که استفاده میکنید، به پزشک شما اطلاعاتی در مورد تعداد دفعات مصرف دارو ارائه میدهد. این گزارش برای تغییر روش درمان یا جلوگیری از سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو مفید است.
کایلی پترارکا (Kylie Petrarca)، مدیر برنامهی انجمن اختلالات میگرن، میگوید که سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو زمانی رخ میدهد که برخی از داروهای میگرن به مدت ۱۰ روز یا بیشتر در یک ماه برای مدت سه ماه مداوم یا بیشتر مصرف شوند. پترارکا میگوید: یک ردیاب میتواند به شما کمک کند که ارزیابی کنید مصرف داروهای پیشگیرانه ضروری هستند یا خیر.
تسکین درد بوسیله دستگاههای تحریک عصبی
تحقیقات نشان میدهد که درمان پیشگیرانه برای ۳۸ درصد از افراد مبتلا به میگرن سودمند است، به ویژه کسانی که حملاتی را تجربه میکنند که به رغم انجام درمان باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره آنها میشود و البته گروهی که نیاز به مصرف مکرر داروهای بیاثر دارند. اما پیشگیری همیشه به این معنی نیست که یک قرص دیگر مصرف کنید.
دستگاههای مدولاسیون عصبی یا تعدیل عصبی (Neuromodulation) از جریانهای الکتریکی یا آهنربا برای تغییر فعالیت عصبی از طریق تحریک اعصاب یا بافت عصبی برای درمان موثر میگرن استفاده میکنند.
پترارکا میگوید: پنج دستگاه تعدیلکننده عصبی وجود دارد که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان میگرن حاد یا پیشگیری از حمله تایید شده است. این نوع فناوری عوارض جانبی نسبتا کمی دارد و برخی از دستگاهها را حتی میتوان برای کودکان مورد استفاده قرار داد.
در ادامه نگاهی به برخی از موثرترین دستگاههای تحریک عصبی میاندازیم.
Cefaly
این دستگاه عصب ساب اُربیتال فرد را تحریک میکند که در امتداد کنار سر تا پیشانی و بالای چشم قرار دارد. برای جلوگیری از حمله هر روز به مدت ۲۰ دقیقه و برای درمان حمله حاد تا یک ساعت باید یک سربند را بپوشید. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۹، بیمارانی که از Cefaly استفاده میکردند، شاهد کاهش بروز دفعات سردرد بیش از سه روز در ماه بودند.
Relivion
این دستگاه اعصاب سه قلو را که احساس درد را از صورت شما به مغز میفرستد، تحت تاثیر قرار میدهد و علاوه بر آن بر عصب پس سری که در پشت سر فرد قرار دارد نیز اثر میگذارد. در آزمایشات بالینی، افرادی که از این دستگاه استفاده میکردند، شاهد تسکین سردرد بودند. این دستگاه را باید روی پیشانی پوشید و یک اپلیکیشن به آن متصل است که میتواند دادهها را به تلفن همراه هوشمند منتقل کند.
GammaCore
این دستگاه با تحریک ملایم عصب واگ که از مغز به شکم میرود، عمل میکند. تحریک این عصب میتواند از وقوع حمله جلوگیری کند و به توقف درد پس از شروع حمله کمک کند. برای پیشگیری باید آن را به مدت دو دقیقه، سه بار در روز در کنار گردن نگه دارید.
Nerivio
این بندی است که دور بخش بالایی بازو میپیچید و اعصابی را تحریک میکند که میتوانند باعث حمله میگرنی شوند. کاربر میتواند قدرت پالس الکتریکی آن را از طریق یک اپلیکیشن در تلفن همراه خود کنترل کند. در مطالعهای که روی بیش از ۲۳ هزار داوطلب انجام شد، محققان دریافتند که ۵۰ درصد از بیماران کاهش درد را تجربه کردند و نزدیک به ۲۳ درصد شاهد قطع کامل احساس درد بودند.
درمان با نور سبز را امتحان کنید
تحقیقات نشان میدهد که بیش از ۸۰ درصد حملات میگرنی با حساسیت به نور همراه هستند و با آن تشدید میشوند. با این حال، مشخص شده است که استفاده از نور سبز درمانی، یا به طور خاصتر، یک نوار باریک از نور، حساسیت به نور و همچنین شدت سر درد را کاهش میدهد و حتی میتواند خواب شما را بهبود بخشد.
پترارکا، که خودش با میگرن مزمن سروکار دارد، وقتی با رایانه کار میکند از یک اپلیکیشن نور سبز استفاده میکند. اپلیکیشنهایی مانند «Healing Light» و «Feel Better» صفحهنمایش رایانهتان را سبز میکند و میتوان آن را با شدتهای مختلف نور تنظیم کرد.
با بیوفیدبک بهتر استراحت کنید
دکتر دووال میگوید، بیوفیدبک که نوعی درمان ذهن و بدن است و در آن فرد مبتلا به میگرن یاد میگیرد که سیستم عصبی خودمختار خود را بهبود بخشد میتواند مزایای زیادی برای درمان علائم میگرن داشته باشد. تحقیقات نشان میدهد که بیش از ۸۰ درصد حملات میگرنی با حساسیت به نور همراه هستند و با آن تشدید میشوند.
این کار معمولا توسط یک متخصص سلامت روان انجام میشود. بیوفیدبک شامل قرار دادن الکترود روی پیشانی و گردن برای نظارت بر تنشهای عضلانی است. با افزایش تنش، درمانگر شما را از طریق روشهای آرام سازی برای کاهش فشار خون و کاهش استرس شما را راهنمایی میکند. این روش برای همهی مبتلایان به میگرن کارآمد نیست، اما از آنجایی که هیچ عارضه جانبی ندارد، امتحان کردن بیوفیدبک ضرری ندارد.
نحوه عملکرد بیوفیدبک
بنیاد میگرن آمریکا (AMF) گزارش میدهد که بیوفیدبک میتواند در درمان سر درد مرتبط با میگرن موثر باشد. به گفته این بنیاد، هنگامی که این روش همراه با روشهای آرامسازی استفاده شود، میتواند دفعات و شدت سردرد را ۴۵ تا ۶۰ درصد کاهش دهد. دکتر دووال میگوید: این روش به شما میآموزد که عملکردهای بدن مانند ضربان قلب، تنفس، یا دمای بدن را با استفاده از حسگرها کنترل کنید تا در صورت مشاهده تغییر به شما هشدار دهند. با کمک بیوفیدبک، میتوانید یاد بگیرید که واکنش بدن خود از جمله پاسخ به درد را آگاهانه تغییر دهید.
لازم به ذکر است که با آموزش، میتوانید بیوفیدبک حرارتی را در خانه انجام دهید تا به تسکین سردرد خود کمک کنید.
برای انجام این کار باید در ابتدا یک تمرین آرامسازی ساده انجام دهید و سپس دمای دست خود را با حرارتسنج اندازهگیری کنید. این یک دستگاه ارزان قیمت است که به انگشت اشاره شما متصل میشود. وقتی پوست دستهایتان گرمتر است، خون از سرتان دور میشود و به تسکین درد کمک میکند.
ارتعاش درمانی
این روش که با عنوان تحریک نوسانات جنبشی (kinetic oscillation stimulation) شناخته میشود میتواند هم شدت درد و هم تعداد سردردهای میگرنی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. دستگاههای دارای ویبره برای این درمان اغلب به عنوان سربند یا ماسک فروخته میشوند.
استفاده از واقعیت مجازی برای کاهش سردرد
ممکن است با دستگاههای واقعیت مجازی آشنا باشید. تماشاگر با نگاه کردن به یک نمایشگر روی سر، وارد دنیایی سهبعدی میشود که بسیار واقعی به نظر میرسد. پترارکا میگوید اکنون، دانشمندان در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند که آیا واقعیت مجازی میتواند به عنوان درمانی برای سردردهای میگرنی استفاده شود یا خیر. طبق تحقیقات، تجربه واقعیت مجازی ممکن است نحوه ثبت فیزیکی درد در مغز را تغییر دهد. در حالی که قرار نیست واقعیت مجازی جایگزین درمانهای سنتی شود، اما این فناوری میتواند مکمل موثری باشد.
اگر مبتلا به میگرن هستید یا اطرافیانتان از این اختلال رنج میبرند میتوانید امیدوار باشید که با پیشرفت فناوری در کنار علوم پزشکی شاهد توسعهی درمانهای زیادی برای پیشگیری، مقابله و حتی درمان میگرن باشید و شاید روزی فرا برسد که سردردهای میگرنی باعث احساس ناخوشی در هیچ انسانی نشود.