وقتی در پاهایتان با احساس آشنای سوزنسوزن شدن، گزگز یا بیحسی روبرو میشوید معمولاً میدانید که مسئلهٔ مهمی نیست و راهحلش این است که وضعیتتان را تغییر دهید تا فشار از روی عصبها برداشته شود.
گزگز در پاها یک علامت بسیار شایع بوده و معمولاً بیانگر مشکل خاصی نیست؛ اما اگر بعد از تغییر وضعیت بدن همچنان گزگز داشتید، این احساس برای مدت طولانی ادامهدار شد و یا همراه با دیگر علائم مانند مشکلات تعادل، ضعف، درد و یا تغییری در بینایی بود، پس پای مسئلهٔ جدیتری در میان است که حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
وقتی به پزشک مراجعه میکنید چند سؤال در مورد علائمتان از شما پرسیده میشود (مثلاً گزگز در کدام قسمت بدنتان است و چقدر طول میکشد برطرف شود) و ضمناً یک معاینهٔ فیزیکی از شما به عمل میآید تا رفلکسها، تعادل و توانایی درک حسهایی مانند لمس ملایم و ویبره سنجیده شود. بسته به نتایج بهدستآمده ممکن است نیاز به آزمایش خون، تستهای تصویری مانند عکس اشعه ایکس و امآرآی و یا تستهای عصب و عضله نیز وجود داشته باشد تا معلوم شود علت گزگز پاهایتان چیست.
دیابت دارید
دلیل شماره یک گزگز پاها معمولاً دیابت است. شما چه ریسک ابتلا به دیابت را داشته باشید و چه سالها از تشخیص دیابتتان گذشته باشد، با بالاتر رفتن سطح قند خونتان، آسیبهای وارد شده به عصبها میتوانند باعث گزگز و سوزنسوزن شدن پاها شوند.
چه باید کرد؟
اگر اغلب تشنه یا گرسنهاید، اضافهوزن دارید، تحرک بدنی ندارید و یا سابقهٔ دیابت نوع دوم در خانواده دارید باید جهت غربالگری دیابت به پزشک مراجعه کنید. کنترل قند خون از طریق تغییرات در سبک زندگی و مصرف دارو میتواند به کاهش علائم دیابت کمک کرده و جلوی آسیب بیشتر به عصبها را بگیرد.
میتواند از عوارض دارویتان باشد
دارویی که مصرف میکنید ممکن است علت گزگز پاهایتان باشد، خصوصاً اگر شیمیدرمانی میکنید یا بابت HIV یا ایدز داروهایی مصرف میکنید.
چه باید کرد؟
در این مورد لازم است با پزشکتان در مورد امکان جایگزینکردن دارو مشورت کنید.
شاید باردارید
با رشد جنین، فشار و سنگینی رحم میتواند به عصبهای مربوط به پاهایتان فشار وارد کرده و منجر به سوزنسوزن شدن تا نوک انگشتان شود. شاید در دستهایتان نیز گزگز احساس کنید که علت آن تغییر سطح مایعات بدن است.
چه باید کرد؟
هرچند این علائم ناخوشایندند؛ اما طبیعیاند و باید بعد از زایمان برطرف شوند، اما اگر کرختی یا گزگز پاهایتان همچنان ادامه داشت، بدتر شد و یا همراه با درد و تورم بود حتماً با پزشکتان مطرح کنید تا مطمئن شوید مشکل جدی در میان نیست.
در رژیم غذاییتان ویتامینهای B خیلی زیاد یا خیلی کم است
اگر کمبود ویتامینهای B1 یا B2 داشته باشید ممکن است در پاهایتان گزگز احساس کنید که معمولاً در هر دو پا احساس میشود. عصبها و پوشش آنها به این ویتامینها نیاز دارند تا عملکرد مناسبی داشته باشند و بدون این ویتامینهای B پاهای شما به شما اعلام خواهند کرد که کمبود ویتامین دارید.
چه باید کرد؟
جالب است بدانید ویتامین B6 زیاد هم میتواند باعث گزگز پاها شود. به همین دلیل پیش از مصرف هر مکمل غذایی با پزشک مشورت کنید تا کمکتان کند مقدار صحیح ویتامین B لازم برای بدنتان را بدانید. ویتامین B12 اساساً در گوشت گوساله و ماهی و مرغ وجود دارد، بنابراین اگر گیاهخوار هستید در مورد مصرف مکمل از پزشک نظر بخواهید.
یک عصب پیچ خورده است
اگر کمردرد و گزگزی دارید که تا پاهایتان کشیده میشود و آن را کاملاً درون پاهایتان احساس میکنید، اغلب به این معنی است که عصبی در کمرتان پیچ خورده است. شاید این پیچخوردگی عصب ناشی از یک آسیب، بارداری، آرتریت و یا فشار حرکات مکرر در محل کار یا باشگاه باشد.
چه باید کرد؟
در بیشتر موارد، استراحت و فیزیوتراپی میتواند علائم را تسکین دهد، مگر اینکه دچار ضعف شدید باشید. فقط یادتان باشد اگر درد زیاد باشد گاهی عمل جراحی یا آمپول کورتیکواستروئید لازم میشود.
ستون فقراتتان سالخورده شده است
معمولاً تنگی کانال نخاعی یا استنوزیس باعث فشار بر عصبهایی میشود که سبب گزگز هر دو پا خواهد شد و این اتفاق زمانی میافتد که ۵۰ سالگی را رد کردهاید. بیشتر اوقات، تنگی کانال نخاعی بخشی از فرایند پیری است، چون غضروفی که نقش ضربهگیر برای مفاصلتان را دارد تحلیل میرود و ممکن است درد و بیحسی نیز داشته باشید.
چه باید کرد؟
اگر میبینید علائمتان بدتر شده به پزشک مراجعه کنید. دارو، فیزیوتراپی و حتی در صورت نیاز یک عمل جراحی کم تهاجمی میتواند علائم را تسکین دهد.
یک اختلال خودایمنی دارید
گاهی پیش میآید که اختلالات خودایمنی مانند لوپوس، سندرم شوگرن، سندرم گیلنباره، آرتریت روماتوئید و اماس باعث گزگز پاها میشوند. چرا؟ متأسفانه سیستم ایمنی بیش از حد فعال شما به عصبها حمله میکند یا در دیگر موارد، آرتروز ناشی از این عوارض، عصبها را پیچ میزند و از این طریق باعث گزگز پاها میشود. البته اغلب علائم دیگری مانند ضعف، بیحسی، مشکل در تنفس و یا درد مزمن نیز وجود دارد که به پزشک کمک میکند تشخیص درست را بدهد و درمان مناسب را تجویز کند.
