سرطان به عنوان یکی از مهلک ترین بیماری هایی است که تاکنون بشر با آن دست به گریبان بوده است و بعد از بیماری های قلبی-عروقی علل مرگ و میر انسان ها در جهان است. سرطان رحم، سینه و تخمدان از جمله سرطان های شایع در بین بانوان در سراسر جهان است که سالانه هزینه های مالی و جانی هنگفتی را به خانواده مبتلایان تحمیل می کند.
ارزش دارویی گونه T.baccata به واسطه وجود ماده Paclitaxel با نام تجاری Taxol در اندام های مختلف گیاه به ویژه در پوست آن می باشد. این ترکیب دارای فعالیت بی نظیر ضدسرطانی است و در حال حاضر یک داروی مهم ضد سرطان بوده که برای درمان انواع سرطان از جمله سرطان سینه و تخمدان و رحم بسیار موثر می باشد. تاکسول غالبا از گیاه سرخدار استخراج می شود و از آن در صنعت داروسازی به عنوان یکی از موثرترین ترکیبات طبیعی درمان سرطان ها به کار برده ی شود.
ساده ترین روش دستیابی به تاکسول استخراج آن از منابع گیاهی است. در اندام های مختلف بیشتر گونه های سرخدار مقادیر متفاوتی از تاکسول وجود دارد که ترتیب آن به صورت پوست، برگ، ریشه، دانه و چوب آن است. گیاه سرخدار به عنوان منبع اصلی تولید داروی ضدسرطان تاکسول حاوی مقادیر زیادی از ترکیبات ضدسرطانی است. ترکیبات مهم: از ترکیبات مهم موجود در گیاه می توان به ترکیبات دی ترپنوئیدی، ترکیبات آلکالوئیدی، اسیدهای گیاهی، ترکیبات لیگنانی، ترکیبات فنلی و … اشاره کرد.
مهمترین ترکیبات این گیاه با اثرات دارویی به گروهی از ترکیبات دی ترپنوئیدی به نام تاکسوئید تعلق دارند. یکی از این ترکیبات تاکسول نام دارد که در حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین داروهای ضدسرطان در درمان سرطان های رحم، تخمدان و سینه در زنان و پروستات در مردان محسوب می شود.
موارد استفاده: در قدیم از گیاه سرخدار برای درمان روماتیسم، مشکلات کبد و امراض دستگاه ادراری استفاده می شده است که به علت سمیت آن امروز کمتر استفاده می شود. در حال حاضر مهم ترین کاربرد این گیاه به عنوان ضدسرطان است که از فرآورده های تزریقی آن در سرطان های تخمدان، پستان و ریه استفاده می شود.
مهم ترین اثرات گزارش شده: سقط کننده، ضد سرطان، ضد ملانوما، ضد میتوتیک، تقویت کننده ی قلب، تولید کننده آریتمی، معرق، مسهل، شیرافزا، تند کننده حرکات قلب، سمی و دارای سمیت قلبی. سمیت و عوارض جانبی: درخت سرخدار از گیاهان سمی محسوب شده و مصرف خوراکی آن در مواردی باعث سرگیجه، استفراغ، خشکی دهان، کاهش فشار خون، گشادی مردمک چشم، قرمزی یا کبودی لب ها، بیهوشی و کرامپ (دل درد) می شود. همچنین با مصرف این گیاه ممکن است راش پوستی ایجاد شود و در مواردی پوست کمرنگ و یا سیانوتیک (سیاه رنگ) می شود. از دیگر عوارض آن کاهش ضربان قلب، کما و مرگ در اثر ضعف قلب و یا اختلال در سیستم تنفسی می باشد.
در مسمومیت های با سرخدار باید زغال فغال خورانده و معده به سرعت تخلیه و شست و شو شود. یکی از موفق ترین تحقیقات در زمینه ی تهیه داروهای ضدسرطان در قرن اخیر که باعث نجات بسیاری از بیماران سرطانی می شود کشف داروهای تهیه شده از سرخدار است که کمتر از ده سال از ورود آن ها به بازار پزشکی می گذرد.
