چاقی نهتنها باعث ابتلا به بیماریهای جدی میشود بلکه تشخیص خیلی از بیماریها را نیز سخت میکند، و این یک اشتباه پزشکی نیست، بلکه چاقی مانع تشخیص درست علت علائم میشود. چربی اضافی در توانایی پزشک برای پیداکردن و بررسی مشکل اصلی اختلال ایجاد میکند.
هر بیماری که با تورم یا بزرگ شدن عضوی از بدن خودش را نشان میدهد در افراد بسیار چاق خیلی سخت تشخیص داده میشود. کسانی که اضافهوزن زیادی دارند، اما فکر میکنند سالم هستند اغلب بهندرت برای چکاپ و معاینه به پزشک مراجعه میکنند.
هرچند پزشکان جوری آموزش دیدهاند که خیلی خوب به علائم و ناهنجاریهایی که بیمار احساس میکند گوش میدهند و آنها را شناسایی میکنند، اما بازهم یک لایه ضخیم چربی جلوی معاینه و بررسی را میگیرد.
البته تستهای تصویری مانند سونوگرافی و امآرآی معمولاً کاربرد تشخیصی دارند و همراه با آزمایشات خون و بررسی علائم بیمار به تشخیص پزشک کمک میکنند.
بیماریهای داخل شکمی
بیماریهای داخل شکمی در افراد چاق واقعاً بهسختی تشخیص داده میشوند، زیرا پزشک بهسختی میتواند اندامهای شکمی را احساس کند، درست مثل اینکه بالشتی را روی جسمی قرار دهید و سپس سعی کنید جسم را از روی بالشت لمس کنید. حالا اگر بهجای بالشت یک حوله روی جسم بگذارید، خیلی بهتر میتوانید جسم را لمس کرده و ویژگیهای آن را بفهمید.
وقتی قفسه سینه زیر انباشتی از چربی است، صداهای قلب خیلی ضعیفتر از طریق گوشی پزشکی شنیده میشوند و صداهای ناشی از مشکلاتی در دریچههای قلب مخفی میمانند و دیگر اطلاعات در مورد اندازهٔ قلب نیز احتمالاً پوشیده میماند
یک لایه بسیار ضخیم چربی به پزشک اجازه نمیدهد علائم بیماریهای زیر را حس کند.
بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی): بزرگ شدن کبد میتواند ناشی از سرطان اولیه یا ثانویه، سیروز، هپاتیت، کبد چرب، هموکروماتوز و بیماریهای خونی باشد.
بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی): بزرگ شدن طحال علامتی از لنفوما، لوکمی (سرطان خون)، سیروز کبد، تالاسمی، کمخونی همولیتیک، بیماریهای بافت همبند (مثلاً آرتریت روماتوئید و لوپوس)، آمیلوئید، سارکوئیدوز و بیماریهای متابولیکی باشد.
در افراد چاق، سرطانهای کولورکتال بهسختی از طریق معاینهٔ شکم احساس میشوند.
سرطان لوزالمعده نیز در این افراد بهسختی زیر دست حس میشود.
همچنین تورم کلیه در اثر بدخیمی یا هیدرونفروز بهسختی با معاینه حس میشود.
بیماریهای مربوط به زنان
یک پزشک معمولاً میتواند بارداری یک زن با وزن سالم را از طریق نبض شکمی در هفتهٔ دوازدهم احساس کند. اما در زنان چاق چنین چیزی احتمالاً خیلی دیرتر تشخیص داده میشود و خود زن و اطرافیان ممکن است تا مدتها متوجه این بارداری نشوند.
کیستها تخمدان و سرطانهای زنانه ممکن است پیش از اینکه علائمی ایجاد کنند خیلی رشد کنند. اغلب علائم کیست و سرطانهای زنان حتی در بدن زنانی که وزن سالمی دارند در مراحل اولیه قابل تشخیص نیستند، چه برسد به زنانی که اضافهوزن دارند.
در واقع برای خانمهای چاق، معاینهٔ واژینال نمیتواند ناهنجاریها را نشان دهد.
توده یا هرگونه برآمدگی در سینه با معاینهٔ سینهها توسط خود فرد چاق و همچنین معاینهٔ بالینی در این زنان بهاحتمال زیاد تشخیص داده نمیشود، حتی اگر سینه اساساً بافت چربی باشد، نه فیبروز یا عضله.
معاینات قفسه سینه
وقتی قفسه سینه زیر انباشتی از چربی است، صداهای قلب خیلی ضعیفتر از طریق گوشی پزشکی شنیده میشوند و صداهای ناشی از مشکلاتی در دریچههای قلب مخفی میمانند و دیگر اطلاعات در مورد اندازهٔ قلب نیز احتمالاً پوشیده میماند.
پزشک حین معاینهٔ قلب، حرکت دیوارهٔ قفسه سینه را از طریق تنفس بررسی میکند و به صدای تنفس گوش میدهد. معاینهٔ قلب بهطورکلی مراحل خاصی دارد که در افراد چاق کمتر میتوان به از آنها استفاده و به آنها اطمینان کرد.
عفونتها، آسم، بیماری انسدادی ریه و آب آوردن ریهها در افراد چاق سختتر شناسایی میشود. بررسی عکس با اشعه X از سینه نیز در این افراد دشوار است، چون بافت چربی اضافی تا حدودی تصویر را تیره میکند.
اکوکاردیوگرافی در افراد چاق به دلیل چربی انباشتهشده روی قفسه سینه با حساسیت و دقت کمتری انجام میشود.
معاینات ریه
تستهای عملکرد ریه در افراد چاق بهسختی تفسیر میشود.
اگر هوا آهستهتر از حد معمول از ریهها خارج شود میتواند ناشی از بیماری ریوی باشد یا ممکن است تنها به این دلیل باشد که عضلات دیواره سینه مجبورند وزن بیشتری را حرکت بدهند تا هوا جریان پیدا کند.
احتباس مایعات
احتباس مایعات در افراد چاق نسبتاً شایع است که معمولاً در تورم پاها خود را نشان میدهد. گاهی این تورم ناشی از رگهای واریسی است که در افراد چاق نسبت به افراد لاغر آشکارتر دیده میشود. گاهی نیز این تورم میتواند به دلیل نارسایی قلبی و یا حتی نارسایی کبد یا کلیه باشد.
بیماریهای جورواجور
هرچند چاقی از دلایل معمول فشارخون بالاست، اما این عارضه در افراد خیلی چاق میتواند تشخیص داده نشده و پنهان بماند. اگر بازویتان خیلی چاق و بزرگ باشد پزشک باید از کاف پهنتری برای گرفتن فشارخون دقیقتر استفاده کند. اگر از کاف با سایز معمولی برای یک بازوی چاق استفاده شود، عدد فشارخون دقیق نخواهد بود.
لازم است بدانید همین مسئله در مورد بازوی افراد بدنساز نیز باوجوداینکه درصد چربی بدنی کمی دارند وجود دارد.
تورم غده لنفاوی در اثر برخی از عفونتها و بعضی از سرطانها نیز در افراد چاق بهسختی احساس میشود. همچنین تورم تیروئید، تورمهای پوستی مانند آبسه یا لیپوماتا (ضایعات چربی بیآزار) نیز احتمالاً در افراد چاق شناسایی نمیشوند.
چربی اضافی بدن میتواند معاینهٔ مفاصل و ستون فقرات را نیز دشوار کند. همانطور که میبینید این لیست نسبتاً مفصل است. به طور کل میتوانیم بگوییم چاقی مثل این است که همیشه چیزی سر راه تشخیص پزشکی وجود دارد.
یک عامل کُشنده که میتواند به دلیل چاقی پنهان بماند
هرچند خیلی از عوارض و بیماریهای گفته شده در بالا میتوانند کشنده باشند، اما یک عارضه وجود دارد که اولین علامت آن میتواند فرد را از بین ببرد.
آنوریسم آئورت شکمی به بزرگ شدن بخشی از آئورت گفته میشود که از قلب به شکم میرود و خون اکسیژندار را به پایین بدن میرساند. اگر یک آنوریسم پاره شود، بیمار در عرض چند دقیقه خون بدنش را از دست خواهد داد.
اگر چربی کمتری زیر پوست شکم باشد یک پزشک بهتر میتواند این عارضهٔ قابل جراحی را با دستهای خود و از روی شکم بیمار تشخیص دهد.
آزمایشهایی که در صورت چاقی بهسختی انجام میشوند
سونوگرافی شکم در افراد چاق ممکن است دقیق انجام نشود و دلیل آن چربی شکم است.
کولونوسکوپی و آندوسکوپی هر دو در افراد چاق سختتر و ریسکپذیرترند.
لاپاروسکوپی شکم در افراد چاق بهسختی انجام میشود. بهطورکلی عملهای جراحی که با ایجاد سوراخ روی شکم انجام میشوند احتمالاً در افراد چاق قابل انجام نبوده و چارهای جز عمل جراحی باز برای این افراد وجود ندارد.