اقدام فوری و مناسب، مانند ارائه کمک های اولیه، ممکن است برای جلوگیری از آسیب جدی به قربانی مسمومیت با آفت کش بسیار ضروری و هائز اهمیت باشد.
اگر شخصی در معرض مسمومیت ناشی از آفت کش ها قرار گرفت:
اگر قصد کمک به قربانی و خارج کردن او از یک منطقه بسته را داشته و احتمال قرار گرفتن مستقیم در معرض آفت‌کش‌ها وجود دارد، حتماً با پوشیدن لباس‌ها و تجهیزات مناسب از خود محافظت کنید.
به برچسب های روی آفت کش دقت کنید و برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) را در دسترس داشته باشید.
شماره تلفن های اضطراری و مهم را فراموش نکنید.
قبل از این که حادثه ای رخ دهد، جعبه ی کمک های اولیه آماده داشته باشید تا در صورت نیاز بتوانید از آن استفاده کنید.
همیشه یک منبع آب تمیز در دسترس داشته باشید. در شرایط اضطراری شدید، حتی از آب حوضچه مزرعه، سیستم آبیاری آب تمیز یا آبخوری می توان برای رقیق کردن آفت کش استفاده کرد.
اگر سم وارد دهان شده باشد و یا در تماس مستقیم با پوست قرار گرفته باشد، اولین هدف معمولاً رقیق کردن آفت کش و جلوگیری از جذب آن است.
اگر ممکن است در معرض آفت کش قرار بگیرید، ابتدا از خود محافظت کنید و سپس مصدوم را فوراً به هوای تازه ببرید.
وقتی که فرد مقابل بیهوش است، هرگز به او خوراکی ندهید.
با تکنیک های صحیح تنفس مصنوعی آشنا شوید؛ چرا که اگر تنفس فرد قطع شده باشد، ضروری است عملیات احیا را از قبل آموزش دیده باشید.
دستورالعمل های ویژه کمک های اولیه
اگر قربانی نفس نمی کشد
اول: محیط اطراف قربانی را بررسی کنید. اما مراقب باشید که خود را هم در معرض تماس با آفت کش ها قرار ندهید.
دوم: تنفس مصنوعی انجام دهید و با اورژانس تماس بگیرید.
سوم: با مرکز ملی سم شناسی تماس بگیرید تا بتوانید اطلاعات کافی از سم بدست بیاورید.
چهارم: قربانی را فورا ضدعفونی و تمیز کنید، سرعت در انجام این کار بسیار مهم است.
اگر قربانی نفس می کشد
اول: محیط اطراف قربانی را بررسی کنید. از خود در برابر قرار گرفتن در معرض آفت کش ها قبل و در حین کمک محافظت کنید.
دوم: قربانی را فوراً ضد عفونی کرده او را با احتیاط از آلودگی تمیز کنید. سرعت عمل بسیار مهم است.
سوم: اگر قربانی وضعیت مناسبی نداشت و سم به او آسیب جدی وارد کرده بود، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
چهارم: با مرکز ملی سم شناسی تماس بگیرید و اطلاعات کافی از سم بدست بیاورید.
اگر آفت کش روی پوست یا لباس ریخته شده است
لباس های آلوده را فورا خارج کرده و پوست را با آب و صابون کاملا بشویید. از شستشوی شدید خودداری کنید؛ زیرا جذب آفت کش را افزایش می دهد.
پس از شست و شو، ناحیه آسیب دیده را با احتیاط خشک کنید و در صورت لزوم آن را در یک پارچه یا پتو به آرامی بپیچید.
اگر سوختگی های شیمیایی روی پوست رخ داده است، ناحیه مورد نظر را با یک پارچه تمیز و نرم بپوشانید. از استفاده از پمادها، پودرها و سایر داروها خودداری کنید؛ مگر اینکه توسط پرسنل پزشکی دستور داده شود.
لباس های به شدت آلوده باید به درستی دور ریخته شوند. اگر لباس به شدت کثیف نیست، همه لباس‌های آلوده را جدا از لباس‌های دیگر در آب داغ، در سطح آب بالا و با مواد شوینده سنگین بشویید.
قبل از استفاده مجدد از لباس شویی، آن را در یک چرخه کامل با مواد شوینده و بدون لباس روشن کنید تا بقایای آفت کش ها را پاک کند.
فراموش نکنید که لباس های محافظ شسته شده را جدا از لباس های دیگر نگهداری کنید. همچنین لباس و تجهیزات محافظ را به دوز از محل نگه داری آفت کش ها قرار دهید.
اگر آفت کش وارد چشم شده است
پلک را باز نگه دارید و بلافاصله شروع به شستشوی ملایم چشم با آب جاری و تمیز کنید.
از مواد شیمیایی یا دارو در زمان شست و شوی چشم استفاده نکنید.
شستشو را به مدت 15 دقیقه ادامه دهید.
اگر فقط یک چشم درگیر است، احتیاط کنید که چشم دیگر هم آلوده به سموم نشود.
زیر پلک ها را با آب بشویید تا مواد زائد از بین بروند. چشم را با یک تکه پارچه تمیز بپوشانید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
اگر از لنزهای تماسی استفاده می شود، آن ها را از چشم خارج کرده و دور بیندازید، سپس چشم ها را همانطور که در بالا توضیح داده شد، بشویید.
اگر آفت کش استنشاق شده است
قربانی را فورا به مکانی ببرید که بتواند هوای تازه استنشاق کند؛ با این حال، سعی نکنید فردی را که در یک منطقه محصور است نجات دهید، مگر اینکه از تجهیزات حفاظتی مناسب در دسترس داشته باشید.
از قربانی بخواهید دراز بکشد و لباس خود را آزاد کند.
قربانی را گرم و آرام نگه دارید.
اگر قربانی تشنج کرد، مراقب علائم تنفسی او باشید و از سر او محافظت کنید.
چانه را بالا نگه دارید تا مجاری تنفسی وی آزاد بماند. اگر تنفس متوقف شد، تنفس مصنوعی بدهید و با اورژانس تماس بگیرید.
پس از تثبیت شرایط قربانی برای مشاوره بیشتر، با مرکز ملی سم شناسی تماس بگیرید.
اگر آفت کش بلعیده شده است
با مرکز ملی سم شناسی تماس بگیرید و نام و مقدار تقریبی ماده ای را که بلعیده شده است ، به آنها اطلاع داده و درباره اقداماتی که لازم است انجام دهید، مشورت کنید.
اگر قربانی شرایط خوبی نداشت و علائم ناشی از قرار گرفتن در معرض سموم بسیار شدید بود، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
اگر آفت کش وارد دهان شده اما بلعیده نشده است، دهان را با مقدار زیادی آب تمیز بشویید.
القای استفراغ به ندرت برای هر گونه مسمومیت از جمله مسمومیت با آفت کش ها توصیه می شود.
اگر یک فرآورده نفتی نظیر بنزین، مایع فندک، آفت‌کش‌های EC بلعیده شده است
فوراً برای آموزش بیشتر با مرکز ملی سم شناسی و اورژانس تماس بگیرید.
اگر سم خورنده اسید یا قلیایی قوی بلعیده شد
بلافاصله با آب یا شیر آن را رقیق کرده و بلافاصله با مرکز ملی سم شناسی و اورژانس مشورت کنید.
قربانی ممکن است درد شدیدی را تجربه کند و دچار سوختگی گسترده دهان و گلو شود.
خوشبختانه، آفت کش های رایج مورد استفاده خورنده نیستند، اما برخی از ضدعفونی کننده ها و میکروب کش های خانگی در این دسته قرار می گیرند.
مسمومیت با انواع حشره کش های خانگی
به گزارش سلامت نیوز، محسن ریاحی‌پور، کارشناس زراعت و اصلاح نباتات و مدرس کمک‌های اولیه درباره انواع حشره‌کش و مسمومیت ناشی از آن به روزنامه جام‌جم می‌گوید: اسپری‌های حشره‌کش که در قدیم با نام امشی و به صورت دستی استعمال می‌شد، امروزه به صورت از پیش آماده (افشانه)، پودری یا مایع و با نام‌های مختلف تجاری در تمام فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها قابل دسترسی است و همه ساله در اثر استفاده نادرست و مصرف بیش از حد مجاز، برای افراد مشکل‌آفرین می‌شود و برخی را راهی بیمارستان می‌کند.
به گفته این کارشناس، مسمومیت بـــا انــواع حشره‌کش‌های خانگی مشابه سموم کشاورزی است، اما بنابر قدرت سم، علائم خفیف یا شدید بروز می‌کند. نشانه‌های مسمومیت با حشره‌کش با علائمی شبیه سرماخوردگی و با آبریزش از بینی و دهان، اشک‌ریزش و تعریق پوستی همراه است و چنانچه سم زیادی وارد بدن شود، ریه‌ها درگیر و مشکلات تنفسی و حتی مرگ عارض می‌شود.
هنگام مسمومیت چه اتفاقی می‌افتد
هنگامی که اسپری حشره‌کش به مقدار زیاد در هوا پاشیده شود یا مستقیما به سمت فرد زده شود یا بر سطح میوه یا غذا بنشیند، احتمال بروز مسمومیت بالا می‌رود. ریاحی‌پور با اشاره به این موضوع می‌افزاید، گاهی هم حشره‌کش‌ها هنگام اسپری‌کردن دچار اشکال می‌شوند و به جای این که روی هوا پاشیده شوند، به صورت مایع از جداره حشره‌کش حرکت و با دست فرد تماس پیدا می‌کنند که در این مواقع، سم حشره‌کش بسرعت در چربی رویی سطح پوست حل و سریع جذب و سبب مسمومیت می‌شود، ضمن اینکه زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های پوستی یا علائمی چون تورم، قرمزی ، خارش، درد یا تاول می‌شوند.
این کارشناس می‌افزاید: اغلب حشره‌کش‌هایی که اسپری می‌شوند، چنانچه از راه تنفس، پوست یا اتفاقی خورده شوند علائم وخیمی نداشته، حداکثر تا شش ساعت بدن را درگیر می‌کنند، ولی حشره‌کش‌های پودری چون اغلب اثر قوی و متوسط دارند مسمومیت‌های جدی‌تری ایجاد می‌کنند، چراکه هم باعث اختلالات خونی و مغزی می‌شوند و هم نسبت به اسپری، علائم شدید و طولانی‌مدت دارند و اگر سریعا به بیمار رسیدگی نشود عوارض طولانی‌مدت در پی خواهد داشت. در صورت تماس مکرر و غیراصولی با انواع حشره‌کش‌ها احتمال ابتلا به نارسایی کبد و کلیه، بیماری قلبی ـ عروقی و مشکلات تنفسی بسیار زیاد است.
مصـرف صحیح حشره‌کش‌ها
استفاده از حشره‌کش در فضای بسته خانه خطرناک است و پیش از استفاده از این مواد باید در و پنجره‌ها را کاملا باز و پس از استفاده مدتی محل را ترک کرد.
ریاحی‌پور در پاسخ این سوال که نحوه صحیح استفاده از حشره‌کش‌ها به چه صورت است، می‌گوید: بهتر است در مصارف خانگی از انواع حشره‌کش اسپری استفاده شود و در هر بار استفاده به اندازه سه تا چهار پاف اسپری کافی است و باید تا 10 دقیقه کسی وارد اتاق نشود. زنان باردار، کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض مسمومیت ناشی از تماس با حشره‌کش شیمیایی قرار دارند. اثر سموم موجود در حشره‌کش‌ها بسته به نوعی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند تا مدت‌ها روی در و دیوار خانه باقی بماند و در صورت تماس فیزیکی افراد خانه، وارد گردش خون و بروز اختلالات گوارشی شود.
خطرات قرص حشره‌کش
یکی از بزرگ‌ترین موارد استعمال ناصحیح و خطرناک حشره‌کش‌ها قرص‌های حشره‌کش است. این قرص‌ها حاوی ماده‌ای هستند که با مختل کردن سیستم اعصاب حشرات باعث مرگ آنها می‌شوند.
این کارشناس کمک‌های اولیه در این‌باره می‌گوید: قرص‌های حشره‌کش، همانطور که روی اعصاب حشرات اثر می‌گذارد، می‌تواند به مرور زمان روی اعصاب پاراسمپاتیک انسان هم تاثیر نامطلوب بگذارد. ضمن اینکه پودر یا بخاراتی که از قرص‌های حشره‌کش ساطع می‌شود می‌تواند به ریه افراد بخصوص سالمندان راه یابد و باعث خس خس سینه، تنگی نفس، سرفه شدید یا حمله آسم شود.
وی درباره نکات ایمنی استفاده از حشره‌کش‌ها افزود: معمولا قرص‌های حشره‌کش در دستگاه‌های برقی مخصوصی قرار می‌گیرد و در بسیاری از خانه‌ها و رستوران‌ها استفاده می‌شود. پرتوهای ماورای بنفش ساطع شده از این وسایل، حاوی مواد گندزدایی هستند که می‌توانند به مرور زمان روی بافت‌های بدن انسان تاثیر سوء گذاشته، بیماری‌های پوستی یا انواع سرطان‌ها را ایجاد کنند. در نتیجه دستگاه حشره‌کش را روی فرش یا نزدیک محل خورد و خوراک و اتاق خواب قرار ندهید، ضمن این که آن را در جهتی نگذارید که نور آن به صورت مستقیم به سمت شما بتابد. در صورتی که دستگاه برقی حشره‌کش روشن است از دست‌زدن به میله‌های آن اجتناب کنید و پیش از جابه‌جا کردن، آن را خاموش کنید. می‌توانید به جای استفاده مکرر از این دستگاه یا استفاده از انواع حشره‌کش شیمیایی خانگی، با کمک گرفتن از عطاری‌ها در محیط خواب‌تان از گیاهانی استفاده کنید که دورکننده حشرات موذی هستند.
اقدامات لازم هنگام مسمومیت با حشره‌کش‌ها
اگر آلودگی از طریق تنفس باشد، باید بلافاصله فرد را به فضای آزاد برد تا اکسیژن دریافت کند و اگر فردی از طریق مخاط چشم آلوده شده باشد، باید چشم را از داخل به خارج به مدت پنج تا شش دقیقه با آب شست‌وشو داد. این کارشناس ادامه می‌دهد، اگر راه تماس با حشره‌کش از طریق پوست است، موضع را سریعا با آب و صابون بشویید و چنانچه علائم خفیفی همچون سرماخوردگی، خس‌خس سینه و تنگی نفس بروز کرد و رو به وخامت بود به اولین مرکز درمانی مراجعه کنید.
به توصیه این کارشناس، بهترین راه مبارزه با حشرات استفاده از برچسب رنگی چسبناکی است که بدون هیچ گونه عارضه و بویی، حشرات به طورغریزی به رنگ آن جلب می‌شوند و به آن می‌چسبند و در نهایت از بین می‌روند.
