ترشحات سینوسی از طریق مجرایی در داخل بینی تخلیه می‌شود و جریان فیزیولوژیک این تراشه‌ها با حرکت مهره‌های بینی به طرف حلق می‌رود.
هر عاملی که باعث اختلال این روند فیزیولوژیک شود، موجب سینوزیت می‌گردد.
علل بروز سینوزیت
از جمله عواملی که موجب سینوزیت می‌شود، انحراف تیغه بینی، بزرگی شاخک‌های موجود در بینی است. سرماخوردگی نیز ممکن است موجب سینوزیت شود، اما زمانی که التهاب و تورم ایجاد شده از سرماخوردگی همراه با عفونت باشد، ممکن است هر سرماخوردگی همراه با سردرد با سینوزیت اشتباه گرفته شود.
آلرژی نمی‌تواند در ایجاد سینوزیت موثر باشد، زمانی که آلرژی پیشرفته می‌شود، موجب پلیپ می‌شود. این نوع آلرژی و پلیپ ممکن است موجب سینوزیت شوند، اما باز هم نباید هر نوع آلرژی را عامل بروز سینوزیت دانست.
انواع سینوزیت
سینوزیت به دو صورت حاد و مزمن بروز می‌کند. در صورت حاد بودن، سینوزیت بین ۲ تا ۴ هفته بطول می‌انجامد. سینوزیت حاد عمدتا در پی سرماخوردگی و آنفلوآنزا بروز می‌کند. عفونت اولیه به مخاط سینوس‌ها هجوم آورده و التهاب در آن‌ها ایجاد می‌کند. سینوزیت حاد علائمی، چون سردرد، سنگینی سر و ترشحات بینی دارد.
سینوزیت وقتی بیش از چهار هفته تداوم می‌یابد، مزمن می‌شود. سینوزیت مزمن ممکن است تا سال‌ها گریبان‌گیر بیمار شود و عموما توسط عوامل آلرژی‌زا و عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود. آسم و اختلالات آلرژیک مزمن نیز عموما باعث ایجاد سینوزیت مزمن می‌شوند. ۲۰ درصد از بیماران مبتلا به سینوزیت مزمن، به پولیپ بینی نیز مبتلا می‌شوند. در عین حال در سینوزیت مزمن، سردرد نداریم و این بیماری با ترشحات پشت بینی همراه است. در این نوع سینوزیت، تغییر صدا و سرفه نیز دیده می‌شود. اگر در سینوزیت مزمن سردرد رخ دهد، فرد یا دچار عارضه دیگری شده یا سینوزیت روند حاد پیدا کرده است.
راه‌های تشخیص سینوزیت
معاینه بالینی همراه با معاینه‌ای که از بینی گرفته می‌شود و شرح حال بیمار، از راه‌های تشخیص سینوزیت است که اگر با اسکن بدون تزریق همراه شود، یک تشخیص قطعی را به بیمار می‌دهد.
راه‌های درمان سینوزیت
در مرحله حاد، کنترل عفونت و پیشگیری از بروز سینوزیت مکرر، از راه‌های درمانی است. در عین حال اگر عواملی همچون انحراف بینی یا بزرگ بودن شاخک‌های بینی دیده شود، باید از راه جراحی درمان شود. اما جای نگرانی نیست؛ چرا که در گذشته جراحی سخت بوده و اکنون با جراحی آندوسکوپی سینوس، راحت‌تر این کار انجام می‌شود.
در درمان مرحله حاد، از روش‌های دارودرمانی استفاده می‌شود. مصرف آنتی بیوتیک‌های مختلف در حداقل زمان ۱۰ روز تا ۲ هفته، دارو‌های ضد احتقان (ضد گرفتگی) که برای باز شدن راه بینی و گلو تجویز می‌شود، شست‌وشو با سرم و بخور کردن از دیگر راه‌های درمانی سینوزیت است. اگر بخور سرد استفاده شود، اثر ضد التهابی نیز دارد. اما نکته قابل توجه در درمان سینوزیت این است که درمان ناقص و دو – سه روزه این بیماری تنها باعث مقاوم شدن میکروب‌ها می‌شود و هیچ نتیجه مثبتی ندارد.
مصرف فراوان مایعات به ویژه مایعات گرم مانند چای و سوپ، موجب رقیق شدن ترشحات و دفع راحت آن‌ها می‌شود.
بیمار سینوزیتی که زمینه آلرژی دارد باید به درمان آلرژی بپردازد. همچنین کسانی که مقاومت ایمنی بدن‌شان کم است یا بیماری‌های زمینه‌ای دارند، مستعد ابتلا به سینوزیت هستند؛ بنابراین باید بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت را کنترل کنند و ضعف ایمنی بدن خود را از بین ببرند.
راه‌های پیشگیری از سینوزیت
رعایت بهداشت (دست‌های خود را بطور منظم بشویید؛ به ویژه قبل از غذا و پس از دست دادن با دیگران)، عوامل آغازگر آلرژی را از محیط زندگی خود حذف کنید، آلرژی را تحت کنترل در آورید، علایم سرماخودرگی را فورا درمان کنید، از استعمال سیگار، استنشاق دود سیگار و از هوای آلوده پرهیز کنید. از دستگاه بخور و رطوبت ساز در خانه استفاده کنید. از نوشیدن مایعات خیلی سرد پرهیز کنید، بطور منظم ورزش کرده و فعالیت بدنی داشته باشید.
از تماس با افرادی که مبتلا به سرماخوردگی و یا عفونت ویروسی مجاری تنفسی فوقانی هستند، اجتناب کنید، از تغییرات دمایی شدید اجتناب کنید. از هوا‌های خیلی گرم و یا خیلی سرد نیز دوری کنید. در منزل از دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده کنید و از مصرف مشروبات الکلی اجتناب ورزید (الکل باعث تورم مخاط بینی و سینوس‌ها می‌شود).
از شنا کردن و شیرجه رفتن پرهیز کنید. از مصرف زیاد لبنیات خودداری کنید (مصرف بیش از حد لبنیات باعث غلیظ شدن ترشحات می‌شود). از سفر‌های هوایی پرهیز کنید (حداقل پیش از سفر‌های هوایی از قطره ضد احتقان استفاده کنید). رطوبت منزل خود را کنترل کنید (هوای خیلی خشک و یا خیلی مرطوب سینوزیت را تشدید می‌کند). عطر و اودکلن نیز می‌توانند باعث تورم مخاط بینی شوند، بنابراین از آن‌ها اجتناب کنید.
استرس خود را کنترل کنید. حداقل روزی ۷ لیوان آب بنوشید. هنگام خروج از منزل در فصول سرد سال، بوسیله شال و کلاه سینوس‌های خود را گرم نگه دارید. به منظور برخورداری از سیستم ایمنی قوی باید تغذیه مناسبی داشته باشید.
متاسفانه تعداد افراد واقعی که سینوزیت دارند از تعداد افرادی که به اشتباه تشخیص به سینوزیت داده می‌شوند، کمتر است. در این مواقع سردرد‌های سینوزیتی با سردرد‌های یک طرفه مانند میگرن و سردرد‌های عصبی یا بعضی از سردرد‌هایی که با بروز آلرژی رخ می‌دهد، اشتباه گرفته می‌شود.
عوارض سینوزیت
اگر سینوزیت درمان نشود، عوارض خطرناکی در پی خواهد داشت، سینوزیت ممکن است عارضه چشمی، مغزی و عوارض جدی مانند مننژیت را به دنبال داشته باشد. همچنین عوارض مخفی این بیماری در موارد نادری ممکن است منجر به مرگ شود. توصیه ما این است بیمارانی که بیماری زمینه‌ای به همراه سینوزیت دارند، حتما باید درمان شوند.
