فشار خون بالا، بیماری شایعی در سراسر جهان است که اگر جدی گرفته نشود، پیامدهای زیادی ایجاد خواهد کرد.
طبق تحقیقات حدود ۸۵ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به فشار خون بالا هستند، یعنی حدود دو-سوم بزرگسالان بالای ۲۰ سال. اگر این بیماری درمان یا کنترل نشود، مشکلات زیادی به وجود خواهد آورد، مانند: اختلال در عملکرد قلب، سکته، مشکلات بینایی و بیماریهای کُلیوی.
دلایل بروز فشار خون بالا
قلب، ماهیچهای است که خون را در بدن پمپاژ میکند. خون پس از گردش در بدن، به علت این که سطح اکسیژن کمتری نسبت به حالت اولیه دارد، به سمت ریه هدایت میشود تا مجدد به سطح بالای اکسیژن دست یافته و مجدد از طریق قلب در بدن جریان یابد. ابتلا به فشار خون بالا، به این معناست که دیوارهی سرخ رگها در اثر جریان یافتن خون، فشار بسیار زیادتر از حد متعادل را متحمل میشوند.
شایعترین علل ابتلا به این بیماری به شرح زیر است:
سن
با افزایش سن، احتمال ابتلا به فشار خون بالا میرود.
وراثت
اگر در خانواده، افرادی که نسبت نزدیکی با شما دارند به این بیماری مبتلا باشند، ریسک مبتلا شدن شما نیز بالا میرود.
دمای محیط زندگی
طی تحقیقاتی که افراد با سن ۶۵ به بالا را مورد بررسی قرار دادهاند، دمای محیط زندگی را میتوان به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر فشار خون بالا دانست. در دمای متعادل رو به گرم، وضعیت فشار خون مناسبتر است.
نژاد
شواهد نشان میدهند که مردم آفریقا و جنوب آسیا بیشتر در معرض فشار خون بالا قرار دارند.
چاقی و اضافه وزن
کسانی که دچار اضافه وزن و یا چاقی مفرط هستند، بیشتر دچار اختلال فشار خون میشوند.
جنسیت و سن
مردان بزرگسال بیشتر از زنان به فشار خون مبتلا میشوند و همچنین سنین بالای ۶۰، معمولترین سن اتبلا به این بیماری است.
عدم تحرک و فعالیت
ورزش نکردن به همان میزان که زندگی را راکد و بیتحرک میکند، ریسک فشار خون بالا را نیز افزایش میدهد.
سیگار کشیدن
مصرف سیگار، باعث تنگ شدن عروق شده و در نتیجه فشاری که خون هنگام جریان یافتن در بدن، به رگها وارد میکند، بیشتر خواهد شد. سیگار کشیدن سطح اکسیژن خون را نیز به شدت کاهش میدهد که به همین دلیل قلب باید سریعتر بتپد تا دفعات خون رسانی به قسمتهای مختلف، بیشتر شود.
مصرف الکل
افرادی که الکل مصرف میکنند، سطح فشار خونشان حدود هفت میلیمترِ جیوه بیشتر از دیگران است.
مصرف زیاد نمک
محققان گزارش کردهاند که مصرف بیش از حد مجاز نمک، سطح فشار خون را بالا میبرد.
رژیم غذایی پرچرب
متخصصان تأکید دارند که نوع چربی موجود در رژیم غذایی بر سطح فشار خون اثر زیادی دارد: چربیهای حاصل از گیاهان مانند آووکادو، روغن زیتون، حبوبات، و روغنهای اُمگا، برای سلامتی مفید است، اما چربیهای حاصل از گوشت یا حاوی ترانس چرب، همان نوع چربیهایی هستند که بر بالا رفتن فشار خون اثر دارند.
استرس
مطالعات زیادی نشان دادهاند که استرس، بخصوص در طولانی مدت، اثراتی جدی بر فشار خون خواهد داشت، زیرا تجمع هوا در ریه که به کنترل استرس کمک میکند، در طولانی مدت، موجب بروز فشار خون میشود.
دیابت
کسانی که دیابت دارند، چون سطح قند در خونشان بالاست، بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند.
پسوریاسیس یا بیماری پوستی صدف
بیماری پسوریاس، از بیماریهای خود ایمنی، غیر مسری و مزمن پوستی است که به علت تولید سریع سلولهای پوستی ایجاد شده و با پوسته پوسته شدن سطح پوست همراه است. این افراد بیشتر از دیگران در معرض فشار خون بالا هستند.
بارداری
ریسک فشار خون بالا، بین زنان در دوران بارداری، ۲ الی ۳ درصد بیشتر است.
علائم فشار خون
اغلب مردم وقتی به این بیماری مبتلا میشوند، نشانههای قابل توجهی تجربه نمیکنند. اما سطح بالای آن میتواند این علائم را داشته باشد:
سر درد، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، تار دیدن یا دو بینی چشم، خونریزی بینی، ضربان قلب نامنظم و محکم و نفس تنگی.
اگر این بیماری بدون درمان یا کنترل باقی بماند، میتواند سکته، حمله قلبی، لخته شدن خون، نازک شدن دیوارهی رگ و پارگی رگهای چشم، اختلال در سوخت و ساز بدن، مشکلات حافظه، بیماریهای کلیوی و آنوریسم (برآمدگی یا بالونی در دیوارهی عروق) را در پی داشته باشد.
درمان با تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی میتواند به کاهش فشار خون کمک کند، در ادامه به مواردی از این دست اشاره میشود. البته توجه داشته باشید که تغییر سبک زندگی تا حدی میتواند مؤثر باشد و برای این که تحت درمان قرار بگیرید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
منظم ورزش کنید
ورزش کردن، به مدت ۳۰ الی ۶۰ دقیقه در پنج روز از هفته، فشار خون را ۴ تا ۹ میلیمتر جیوه کاهش میدهد. قبل از این که ورزشی را آغاز کنید، حتما با یک پزشک مشورت کنید. رمز موفقیت، منظم و مستمر ورزش کردن است. اگر فقط آخر هفته را به این مسأله اختصاص بدهید، تأثیرات کمتری مشاهده میکنید.
کاهش وزن
مطالعات نشان میدهند که کاهش وزن میتواند تأثیر چشم گیری بر کاهش فشار خون داشته باشد. اگر اضافه وزن دارید، هر چه بیشتر به وزن ایدهآل برای بدنتان نزدیکتر شوید، فشار خونتان متعادلتر میشود.
تکنیکهای تمدد اعصاب
از آنجا که یکی از عوامل ابتلا به فشار خون بالا استرس است، اضافه کردن زمانی برای تمرکز و کنترل استرس به برنامه روزانهتان میتواند باعث کاهش فشار خون شود.
خواب
کمبود خواب، فشار خون را افزایش میدهد. کسانی که کمتر از ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه دارند، بیشتر به فشار خون بالا مبتلا میشوند. پس سعی کنید که الگوی خواب منظمی داشته باشید.
تغییر در الگوی زندگی میتواند روشی برای کاهش ریسک ابتلا به فشار خون یا راهکاری جانبی در طول درمان این بیماری باشد، اما همانطور که قبلتر تأکید شد، حتما برای درمان دارویی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
