عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی چه اطلاعاتی را در اختیار نهاد صندوق بین‌المللی پول قرار داد تا بلکه بتواند این نهاد را راضی کند به ایران وام ۵ میلیارد دلاری بدهد؟ وامی که البته پرداخت نشد.
کار به جایی رسید که پیمان قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲ پس از عزل از سمت‌اش گفت: “متهمی که به پرونده‌اش رسیدگی نشود، مدعی العموم می‌شود. آقای همتی، رئیس کل سابق بانک مرکزی مصداق بارز همین مَثَل است. “
پیمان قربانی که ۹ تیرماه امسال رئیس پژوهشکده پولی و بانکی وابسته به بانک مرکزی شده و تا قبل از آن سال‌ها معاون اقتصادی بانک مرکزی بود، فاش کرد: همتی در سال ۱۳۹۹ ، در پی بحران کرونا، درخواست یک وام ۵ میلیارد دلاری را در قالب ابزار تامین مالی سریع (RFI) به صندوق بین المللی پول ارائه کرد اما حتی نتوانست یک سنت از آن را بگیرد. درحالی که چون سهامدار صندوق بین المللی پول هستیم، پول خودمان بود و کشورهای مختلف نیز این تسهیلات را گرفته‌اند. قربانی می‌افزاید: صندوق برای پرداخت این وام کلی اطلاعات محرمانه از همتی خواسته بود که او همه اطلاعات مهم کشور اعم از وضعیت ارزی، نرخ تورم و… را به آنها داد، مواردی که خودش درباره آنها به مردم خودمان هم گزارش نمی داد! هر کسی از او می پرسید می گفت؛ این‌ها محرمانه است. به گفته قربانی صندوق این اطلاعات را در مجله چشم انداز اقتصاد بین المللی چاپ کرد و تازه کاشف به عمل آمد که همتی چه کار خبطی کرده است.
رئیس فعلی پژوهشکده پولی توضیح می‌دهد: در داخل به او فشار آوردند و توضیح خواستند و او هم در نهایت همه چیز را کتمان کرد و گفت اطلاعات صندوق غلط است! حالا که پولهای بلوکه شده در کره، آزاد شده، جناب همتی که برای وام نگرفته از صندوق همه خواسته‌هایشان را، آن هم در بحبوحه یک جنگ اقتصادی، اجابت کرد، در جایگاه مدعی العموم نشسته که شما نگذاشتید ما وام بگیریم. آزادسازی پول‌هایمان در کره جنوبی هنر نیست!
داستان لو دادن اطلاعات
رییس کل بانک مرکزی ۲۱ فروردین سال ۱۳۹۹ در یادداشتی اینستاگرامی، گزارشی از روند پیگیری تسهیلات صندوق بین‌المللی پول ارائه می‌کند و می‌گوید: حدود یک‌ماه پیش، بعد از اعلام رسمی آمادگی صندوق بین المللی پول برای کمک سریع و بدون قید و شرط به کشور هایی که درگیر مقابله با ویروس کرونا هستند، درخواست ایران را، برای استفاده از حق ایران از این حمایت صندوق اعلام کردم، اما افرادی درخارج، درصدد وارونه جلوه دادن تلاشها و انحراف درخواست به‌حق ایران بوده‌اند.
اول اردیبهشت همان سال او به طور رسمی از دادن اطلاعات به صندوق بین‌المللی پول خبر می‌دهد و می‌افزاید: ما جزو ۵ کشور اولی بودیم که به سختی تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفتیم و زمانی که رئیس صندوق بین المللی پول اعلام کرد صندوق بین المللی پول آماده کمک به کشورها از طریق ابزار تأمین مالی سریع (RFI) است، ما نیز به عنوان یکی از کشورهای عضو درخواست خود را برای دسترسی به این امکان ثبت کردیم. همتی تایید می‌کند: ما تمام اطلاعات و داده‌های مورد نیاز صندوق بین المللی پول را برای ارزیابی صلاحیت‌مان ارائه داده‌ایم و این اطلاعات و آخرین اطلاعات اقتصادی در وب‌سایت بانک مرکزی ایران موجود است.
اطلاعات ادعایی لو رفت
پیمان قربانی به لو دادن ۲ نوع اطلاعات توسط همتی اشاره می‌کند؛ یکی از آنها اعلام نرخ تورم و دیگری وضع ذخایر ارزی ایران است. او البته به اطلاعات دیگری که به صندوق بین‌الملی پول داده شده، اشاره نمی‌کند. نکته این‌جاست که بانک مرکزی از سال ۱۳۹۷ به بعد به حکم قانون اجازه انتشار نرخ تورم را نداشته و ندارد و این مسئولیت به مرکز آمار ایران داده شده است. ماجرای ذخایر ارزی ایران هم در فروردین سال ۱۴۰۰ رسانه‌ای شد جایی که صندوق بین‌المللی پول در گزارشی از وضع اقتصادی کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی ادعا کرده بود ذخایر ارزی قابل دسترس ایران به ۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده بود.
همتی رئیس کل اسبق بانک مرکزی در واکنش به این گزارش اعلام می‌کند؛ گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول از تخمین میزان ذخایر ارزی بانک مرکزی، یک خطای فاحش و گزارشی غلط و ناشی از اطلاعات ناقص آن‌هاست. اشخاص مختلفی راجع به ارزهای ایران در بانک‌های خارجی و سرنوشت آنها اظهار نظر و اطلاع رسانی می کنند، از آن‌جا که اطلاعات مربوط به این منابع و وضع آنها در اختیار بانک مرکزی است، اظهارات افراد غیر مسوول در این مورد سندیت ندارد و انتشار یک تخمین اشتباه از صندوق، بدون اخذ تایید از بانک مرکزی، همانند رفتار همراه با تبعیض آنها، زیبنده صندوق بین المللی پول نیست.
چه کسی اطلاعات را لو داد؟
اکنون یک پرسش مهم مطرح است؟ چه کسی اطلاعات ذخایر ارزی را به صندوق بین‌المللی پول داده است؟ پیمان قربانی می‌گوید؛ همتی این کار را کرده اما روایت رئیس کل اسبق بانک مرکزی افشای این اطلاعات و انعکاس آن در گزارش صندوق بین‌المللی پول را به اشخاص مختلف و اظهارنظر افراد غیر مسئول نسبت داده است.
البته در واکنش به اتهام قربانی به همتی لو دادن اطلاعات محرمانه کشور، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در اظهارنظری گفته است: حق شکایت به قوه‌قضائیه را برای خود محفوظ می‌دارم، اعلام می‌کنم که این ادعا، کاملاً دروغ و کذب محض است و این قبیل اظهارات به دولت کمکی نمی‌کند و امیدوارم کسانی که پشت‌پرده این ادعای کذب هستند، راه جدیدی برای «دستاوردسازی» پیدا کنند.
باید صبر کرد و دید که آیا مجلس و قوه قضاییه از ابزار نظارتی خود برای رسیدگی به ادعای افشای اطلاعات محرمانه استفاده می‌کنند یا نه و پرسش مهم این است که عبدالناصر همتی پس از ناکامی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ دنبال چیست و چرا هر اقدام دولت سیزدهم را زیر سوال می‌برد؟
همتی از کارنامه تا ادعای انتقادی
نامزد شکست‌خورده ریاست جمهوری پس از ناکامی ورود به پاستور، انتقاد از دولت را در همان ماه‌های نخست آغاز کرد و البته منتقدان او عملکرد ریاست‌اش بر بانک مرکزی را مستند قرار دادند و او را سلطان چاپ پول نام نهادند. او در آخرین موضع‌گیری‌اش دستاورد دولت در آزادسازی دلارهای بلوکه شده ایران نزد بانک‌های کره جنوبی زیر سوال می‌برد، حال آن‌که محمدرضا فرزین، رئیس کل فعلی بانک مرکزی از آب رفتن یک میلیارد دلاری پولهای بلوکه شدن کشور نزد بانک‌های کره جنوبی به دلیل افت ارزش وون رونمایی و اعلام کرده بود: متاسفانه نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران طی سال‌های پایانی دهه ۹۰ به‌صورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانک‌های کره جنوبی واریز شده بود و به آن هم هیچ سودی تعلق نمی‌گرفت. حتی در طی این سال‌ها نیز به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری مواجه شد.
کارنامه همتی به روایت آمار
رشد قیمت دلار آمریکا: ۱۴۷ درصد
نرخ تورم: ۵۲.۸ درصد
ریزش بورس با افزایش نرخ بهره: ۴۵ درصد
شکست نرخ تورم هدف ۲۲ درصدی در سال ۹۹
ناتوانی در وصول طلب ۷ میلیارد دلاری از کره جنوبی
کاهش ۱ میلیارد دلاری پولهای بلوکه شده ایران
رکوردار چاپ پول با رشد ۴۰.۶ درصدی نقدینگی
