غدد موجود در دیواره داخلی بینی، گلو، راه‌های تنفسی، معده و روده روزانه حدود یک تا دو لیتر خلط یا موکوس تولید می‌کنند. موکوس، ماده غلیظ و مرطوبی است که این قسمت‌های بدن را مرطوب می‌کند و مهاجم‌های خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را گیر می‌اندازد و از بین می‌برد، قبل از اینکه این عوامل میکروبی بتوانند وارد بدن شوند و باعث بیماری گردند.
در حالت عادی، شما متوجه این ترشحات بینی نمی‌شوید، زیرا با بزاق دهان مخلوط می‌شود و بدون اینکه شما را اذیت کند، به ته گلو می‌ریزد و به تدریج و پی در پی در طی روز بلعیده می‌شود.
فقط وقتی بدن شما بیشتر از حد معمول خلط تولید می‌کند و یا خلط گلو غلیظ‌تر از حالت عادی می‌باشد، متوجه آن می‌شوید.
ترشحات اضافی بینی به شکل آبریزش بینی، بیرون می‌آید. وقتی ترشحات و خلط بینی از پشت آن به گلو می‌ریزد، خلط پشت بینی یا خلط گلو نامیده می‌شود.
علل خلط گلو
– سرماخوردگی
– آنفلوآنزا
– آلرژی‌ها
– سینوزیت
– گیر کردن جسمی در بینی (بیشتر در بچه ها)
– بارداری
– برخی دارو‌ها (مانند قرص‌های ضدبارداری و دارو‌های فشار خون بالا)
– انحراف تیغه وسط بینی و یا هر مشکل ساختاری که روی سینوس‌ها تاثیر بگذارد
– تغییر
به دلیل آنکه وجود خلط، گلو را تحریک می‌کند و حاوی مواد التهابی است، باعث سرفه می‌شود که اغلب شب‌ها بدتر می‌شود
آب و هوا، هوای سرد و یا خشکی بیش از حد هوا
– برخی غذاها، مثلا غذا‌های پر ادویه تولید خلط را بیشتر می‌کنند
– گاز‌ها و بوی ناشی از مواد شیمیایی، عطرها، مواد شوینده، سیگار و سایر مواد محرک
گاهی اوقات مشکل، تولید زیاد خلط نیست، بلکه خلط به مقدار کافی از پشت بینی و گلو دفع نمی‌شود.
مشکلات قورت دادن و بلعیدن باعث تجمع ترشحات و خلط در گلو می‌شود.
این مشکلات در اثر افزایش سن، انسداد گلو و بیماری‌هایی مانند ریفلاکس معده به مری ایجاد می‌شوند.
علائم خلط گلو
جمع شدن خلط در گلو شما را اذیت می‌کند و بایستی به طور مداوم گلوی خودتان را پاک کنید.
به دلیل آنکه وجود خلط، گلو را تحریک می‌کند و حاوی مواد التهابی است، باعث سرفه می‌شود که اغلب شب‌ها بدتر می‌شود. در حقیقت، خلط پشت بینی، شایع‌ترین علت سرفه طولانی مدت است.
ریختن خلط پشت بینی به گلو باعث خشن شدن صدا و درد گلو می‌شود.
اگر این خلط و ترشحات، شیپور استاش را ببندد (شیپور استاش لوله‌ای است که گلو را به گوش میانی وصل می‌کند) باعث عفونت دردناک گوش می‌شود.
اگر موکوس و خلط، مجرای سینوس را ببندد، باعث عفونت سینوس‌ها (سینوزیت) می‌شود.
درمان خلط پشت بینی
درمان خلط پشت بینی بستگی به علت آن دارد. عفونت‌های باکتریایی با مصرف آنتی بیوتیک بهبود می‌یابند، اما خلط سبز یا زرد لزوما نشانه عفونت باکتریایی نیست.
سرماخوردگی نیز می‌تواند باعث سبز یا زرد شدن خلط شود، در حالیکه یک بیماری ویروسی است و نیازی به آنتی بیوتیک ندارد.
مصرف دارو‌های آنتی هیستامین و دکونژستان (ضداحتقان ها) برای بهبود خلط پشت بینی ناشی از سینوزیت و عفونت ویروسی مفید است.
مصرف این دارو‌ها به همراه دارو‌های کورتونی و اسپری‌های بینی به درمان خلط گلوی ناشی از آلرژی کمک می‌کند.
رقیق کردن خلط گلو از بسته شدن مجرای گوش و سینوس‌ها توسط آن و در نتیجه عفونت گوش و سینوزیت جلوگیری می‌کند. یک راه ساده برای رقیق کردن خلط، مصرف بیشتر آب و مایعات است.
آنتی هیستامین‌های قدیمی به دلیل کاهش آب خلط و غلیظ کردن آن، بهترین درمان برای خلط گلو نیستند، ولی آنتی هیستامین‌های جدید بهتر هستند، زیرا کمتر باعث خواب آلودگی می‌شوند؛ لذا بهتر است قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشورت کنید، زیرا این دارو‌ها دارای اثرات جانبی از سرگیجه گرفته تا خشکی دهان هستند.
روش دیگر برای درمان خلط گلو، رقیق کردن آن است. خلط‌ها دارای غلظت‌های مختلفی هستد. خلط غلیظ چسبنده‌تر است و بیشتر شما را ناراحت می‌کند.
رقیق کردن خلط گلو از بسته شدن مجرای گوش و سینوس‌ها توسط آن و در نتیجه عفونت گوش و سینوزیت جلوگیری می‌کند.
یک راه ساده برای رقیق کردن خلط، مصرف بیشتر آب و مایعات است.
سایر روش‌های رقیق کردن خلط عبارتند از:
– مصرف دارو‌های رقیق کننده خلط مانند شربت گایافنزین
– استفاده از اسپری بینی سالین (محلول نمکی) یا آب نمک کشیدن به داخل بینی برای شستن و خارج کردن خلط اضافی، باکتری ها، مواد آلرژن (حساسیت زا) و سایر مواد محرک از سینوس‌ها
– استفاده از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت هوای اتاق
موقع خوابیدن با گذاشتن چند بالش، سرتان را بالا بیاورید تا خلط در ته گلوی شما جمع نشود.
اگر آلرژی دارید، برای کاهش آن به توصیه‌های زیر عمل کنید:
– روی تشک و بالش خود از روکش ضدغبار استفاده کنید.
– روبالشی، ملحفه تشک و سایر ملافه‌های رختخواب خود را هر چند مدت یکبار با آب دغ بشویید.
– از فیلتر هوای HEPA در خانه خود استفاده کنید.
– هر چند روز یکبار، خانه خود را گردگیری کنید و جاروبرقی بکشید.
اگر خلط بینی شما بوی چرک می‌داد، اگر تب داشتید، اگر خس خس می‌کردید و یا علائم شما ۱۰ روز یا بیشتر طول کشید، به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است دچار عفونت باکتریایی شده باشید.
اگر خلط شما خونی بود، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر با مصرف دارو خلط شما برطرف نشد، بایستی به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا سی تی اسکن، عکسبرداری با اشعه ایکس و سایر آزمایشات لازم را برای شما تجویز کند.
