به گزارش ایران اندیش؛ ریزش مو یکی از مشکلاتی است که هم آقایان و هم خانم‌ها در سنین مختلف دچار می شوند . این ریزش مو دلایل مختلفی دارد. برخی ناشی از مشکلات قابل درمان هستند و برای برخی هم هنوز درمان موثری یافت نشده است. امروز می‌خواهیم در مورد راه‌ها و روش‌های جلوگیری از ریزش مو و پیشنهادی در مورد درمان ریزش مو داشته باشیم صحبت کنیم.
ریزش موی سر شکایت رایج در هر دو جنس است و البته در مردان شایعتر است. ریزش مو یا کاهش موی سر یا هر قسمتی از بدن را آلوپسی (Alopecia) گویند. به عبارت دیگر، کاهش حجم مو به دنبال ریزش غیر طبیعی آن در نواحی که قبلا رویش مو وجود داشته ریزش مو گفته می شود.
اغلب افراد روزانه به طور متوسط ۵۰ تا ۱۰۰ تار موی سر خود را به دلیل ریزش از دست می‌دهند، اما این میزان از ریزش مو کاملا طبیعی است و از نظر ظاهری هم به چشم نمی‌آید.
ریزش مو می‌تواند فقط در ناحیه سر باشد یا کل بدن را در بر بگیرد همچنین می‌تواند موقت یا دائمی باشد.
علت ریزش مو :
ریزش مو می‌تواند نتیجه:
- وراثت
- تغییرات هورمونی
- شرایط پزشکی
- یا بخشی طبیعی از فرآیند پیری
- افراد با مزاج گرم و خشک معمولا مستعد ریزش مو و طاسی سر در میانسالی هستند و باید تدابیر مزاج از ابتدای زندگی برای آنها اجرا شود.
- ضعف قوای قلبی
- ضعف قوای مغزی در اثر استرس و اضطراب شدید و نگرانی‌های عمیق را از دیگر دلایل ریزش مو
- خونریزی های مکرر، کم خونی، بیماری‌های کبدی و رحمی
در تشخیص افتراقی علل ریزش مو، آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید در نظر گرفته شود، مواردی مانند:
- مدت زمان ریزش مو
- میزان و درصد ریزش مو
- محل و الگوی ریزش مو
- وسعت ریزش مو
- و شکایات همراه بیمار مانند خارش و احساس سوزش
است.
مواردی مانند:
- داروها
- رژیم غذایی سخت
- کمبود مواد غذایی
- بیماری‌های جسمی و روانی
- کاهش وزن شدید
- بیماری‌های تیروئیدی و مشکلات هورمونی
- فقر آهن مزمن
- زایمان
- مسمومیت با آرسنیک و تالیوم و….
از جمله علل ریزش مو می باشد.
ریزش موی ارثی با افزایش سن شایعترین علت طاسی در مردان است.
آلوپسی آندروژنیک (ریزش موی وابسته به هورمونهای جنسی مردانه ) شایعترین نوع ریزش مو در مردان است و مشخصه آن ریزش پیشرونده موهای ترمینال بر پوست سر خواهد بود.
- جلو سر
- وسط سر
- ناحیه گیجگاهی
- و فرق سر
شایعترین مناطقی هستند که دچار ریزش مو می‌شوند. این ریزش موی ارثی در بین پسرانی که پدرانشان طاس هستند احتمال بروز بیشتری دارد. طاسی الگوی زنانه نوعی ریزش مو است که در زنان اتفاق میافتد. در پزشکی این نوع ریزش مو را آلوپسی آندروژنیک می‌نامند. در حقیقت شایعترین مدل ریزش مو که در زنان و مردان اتفاق میافتد همین آلوپسی آندروژنیک است.
مردانی که ریزش مو دارند موهایشان از خط رویش مو شروع به ریختن می‌کند و ممکن است نقاطی از سر آن ها دچار طاسی شود. زنانی که الگوی طاسی زنانه دارند معمولا با نازک شدن موها مواجه می‌شوند و همین امر بر روی حجم موهایشان اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر در زنان اولین نشانه از طاسی الگوی زنانه ممکن است نازک شدن موها باشد و مو ضخامتی که قبلا داشته است را از دست بدهد.
تشخیص
برای رسیدن به تشخیص علت ریزش مو در ابتدا از بیمار شرح حال پرسیده می‌شود سپس معاینه فیزیکی انجام می‌شود و در صورت نیاز آزمایش توصیه می‌شود.
در شرح حال بیمار باید موارد زیر در نظر گرفته شود:
- خونریزی شدید
- زایمان
- رژیم غذایی شدید
- کمبود پروتئین
- تب بالا
- استرس روحی شدید و ناگهانی
- کم کاری یا پرکاری تیروئید
- مشکلات تخمدانی
- موی زائد در ناحیه چانه، سینه‌ها یا نقاط دیگر بدن
- مصرف داروی های خاص
- رنگ زدن مکرر مو و سوختگی های شیمیایی ناشی از آن
- ابتلا به بیماری خاص
- استفاده از شامپوی نامناسب
- چربی کف پوست سر
- شوره سر یا پوسته پوسته شدن پوست سر خارش و قرمزی پوست، تغییرات ساقه مو از جمله نازک یا ضخیم شدن مو می‌شود.
- هضم معدی و هضم کبدی به صورت خاص بررسی می‌شود. چون همانطور که ذکر شد ماده مغذی اولیه مو باید به درستی در بدن تهیه شود و این نیاز به هضم خوب توسط معده و کبد دارد.
- وضعیت روحی بیمار و ترشحات پشت حلق (نزله) از موارد مهم در تشخیص علت ریزش مو در طب است.
هر کدام از علل بالا می‌تواند علت ریزش مو باشد و شما دوست عزیزی که این مقاله را مطالعه می‌کنید باید به بررسی تک تک موارد ذکر شده بپردازید و به پزشک خود برای تشخیص کمک نمایید.
برای بررسی علت ریزش مو، انجام تست‌ها و معایناتی مانند تست “کشش مو” که در واقع تست بررسی تعداد موهای جدا شده از سر هنگام کشیدن دسته کوچکی از مو است و بررسی میکروسکوپی موها یا همان تریکوسکوپی که نشان می‌دهد، فولیکول مو در چه مرحله‌ای قرار دارد و بیوپسی پوست، همچنین معاینات و بررسی سایر اعضای بدن مانند بررسی سلامت مغز استخوان و کم خونی های احتمالی، بزرگی تیروئید و کم کاری آن، بررسی پرولاکتین خون و بررسی اختلالات گوارشی در برنامه کار پزشکان قرار دارد.
درمان ریزش مو
درمان‌های موضعی:
- ماینوکسیدیل: این دارو فولیکول های کوچک مو را افزایش می دهد و موهای ابتدایی و کوچک را به موهای ترمینال و نهایی تبدیل می‌کند. عوارض جانبی بالقوه موضعی ماینوکسیدیل عبارتند از: خارش پوست سر، پوسته پوسته شدن صورت.
- لاتانوپروست: که از مشتقات پروستاگلاندین است در واقع یک قطره چشمی است که برای درمان گلوکوم (آب سیاه چشم) استفاده می‌شود که البته استفاده از آن عوارض بالقوه‌ای دارد.
- شامپوهای کافئین دار: پزشکان معتقدند این نوع شامپوها خونرسانی پوست سر و فولیکول مو را افزایش می‌دهند.
- داروهای موضعی مانند حنا، روغن فندق روغن رز ماری، آمله و وسمه (لازم است که مصرف این داروها براساس تشخیص متخصص طب سنتی و در جای خود استفاده شود.)
داروهای خوراکی:
داروهای خوراکی درمان ریزش مو عبارت اند از:
- اسپیرنولاکتون
- سیپروترون استات
- فیناستراید
- فلوتامید
- مصرف انجیر در گلاب و سرکه را هم توصیه
- مویز و آجیل از جمله فندق و پسته
- مصرف آب انار و یا رب انار که از طریق تقویت دستگاه گوارش به رویش موی سر هم کمک می‌کند.
- تغذیه مناسب یکی از عوامل مهم در کاهش ریزش مو از دیدگاه طب سنتی است
- مصرف غذاهایی مانند گوشت و پروتئین از نظر طب سنتی مواد غذایی گرم با ارزش غذایی بالایی است و استفاده از آنها برای کاهش ریزش مو ضروری بوده و در واقع اصلاح رژیم غذایی در رویش و دوام موها بسیار موثر است.
درمان‌های دیگر:
درمان‌های دیگر برای درمان ریزش مو عبارت اند از :
- درمان جراحی یا کاشت مو، که برای افرادی که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهند استفاده می شود. همچنین نوردرمانی و لیزر که بیشتر در مورد مردان گزارشات مثبتی دیده شده است
- پلاسمای غنی شده با پلاکت ( PRP) که در واقع نمونه خون از بیمار گرفته شده و با دستگاه سانتریفیوژ پلاکت جدا شده و به بیمار تزریق می شود.
- مزوتراپی: تزریق ویتامین ها و مواد مغذی مو در پوست است و باید ۱۰ تا ۱۲ جلسه هفتگی تزریق صورت گیرد. در این روش درمانی، اولین آثار درمانی پس از ۴ ماه دیده می شود.
انواع دیگر ریزش مو در طب ایرانی مربوط به منافذ (مسامات) پوستی است که گشاد یا تنگ شدن این منافذ می تواند منجر به ریزش مو شود.
نوع دیگر ریزش مو در طب ایرانی مربوط به تجمع مواد زائد در زیر پوست است که ریزش موی منطقه ای (الوپسی اره اتا ) را ایجاد می کند.
نوع دیگر ریزش مو به دنبال اسکار ناشی از زخم یا عفونت های عمقی کف سر ایجاد می شود.
اشخاص با مزاج گرم و خشک دچار ریزش مو می‌شوند و برای این گروه درمان‌های موضعی کافی نیست و لازم است با درمان‌های خوراکی، ابتدا مزاج این گروه از افراد از ابتدای زندگی آنها اصلاح شود.
در ابتدا باید متذکر شد که هر چه زودتر برای درمان ریزش مو اقدام شود، درمان موثرتر خواهد بود.
درمان ریزش مو در طب سنتی
باید یادآور شویم که درمان در طب سنتی، برای هر فرد به طور اختصاصی انجام می‌شود زیرا در طب سنتی بیماری هر شخص با توجه به مزاج اصلی هر وی و سوء مزاج پیش آمده برای وی درمان می‌شود. پس نمی‌توان درمان‌های توصیه شده متخصصان طب ایرانی برای درمان ریزش موی دیگران را عمومیت داده و استفاده نماییم که گاها با توجه به اختلاف در مزاج‌ها می‌تواند مضر هم باشد.
در اولین مرحله درمان در طب ایرانی تمام بیماری‌ها ازجمله ریزش مو با اصلاح روش و شیوه زندگی آغاز می‌شود.
در مرحله بعد با توجه به تشخیص اگر علت ریزش مو کمبود مواد اولیه تولید مو باشد، غذاهای ویژه‌ای توصیه می‌شود، از جمله:
- گوشت بزغاله
- بره یکساله
- زرده ی تخم مرغ عسلی (نیم برشت)
- گوشت کبابی
- سرابی
- و پاچه گوسفند.
اگر علت ریزش مو مربوط به افزایش بلغم باشد؛ اضافه نمودن ادویه جاتی مانند زعفران، دارچین و زیره به غذاها می‌تواند کمک کننده باشد.
در طب ایرانی با توجه به علل ذکر شده ریزش مو در هر فرد درمان ویژه انجام می‌شود و داروهای گیاهی تقویت کننده مو توصیه می‌گردد.
همچنین، در مواردی که مشکلات معدی و کبدی وجود داشته باشد در ابتدا باید این دو عضو را درمان کرد. در مواردی که بیمار دچار اختلالات خواب است نیز باید با بوییدن عصاره گل بنفشه یا استفاده از قطره آن خواب را بهبود بخشید.
سپس صورت خاص به درمان ریزش مو به صورت موضعی یا خوراکی پرداخته می‌شود و از لوسیون‌های مناسب هر مزاج یا داروهای گیاهی مناسب هر مزاج استفاده می‌شود.
قابل ذکر است که گاهی برای درمان ریزش مو از حجامت سوزنی، زالو درمانی یا طب سوزنی استفاده می‌شود.
اشخاص با مزاج گرم و خشک دچار ریزش مو می‌شوند و برای این گروه درمان‌های موضعی کافی نیست و لازم است با درمان‌های خوراکی، ابتدا مزاج این گروه از افراد از ابتدای زندگی آنها اصلاح شود.
نکات:
۱-برس زدن مناسب مو می‌تواند به اندازه هر کالای بدون نسخه برای موهای شما مفید باشد. با استفاده از یک برس مناسب (برس چوبی یا فلزی )، ضربه‌های کاملی از پوست سر تا نوک موهای خود بزنید تا روغن طبیعی مو پخش شود.این کار را با ملایمت انجام داده و از برس زدن هنگام خیس بودن موها خودداری کنید. بهتر است از شانه با دندانه درشت روی موهای خیس استفاده شود.
۲-موهای خود را با گره‌های تنگ حالت ندهید.
۳- رنگ موی شیمیایی می‌تواند باعث ریزش مو شود.
۴- مداومت در استفاده از سشوار، مداومت در مدل مویی که مو در حالت کشش قرار می‌گیرد، مداومت در استفاده از بعضی نرم کننده‌ها می‌توانند علت ریزش مو باشند.
