اگرچه برای بیشتر ما سوختگی به معنای آسیب پوست در اثر گرمای زیاد است، اما سرمای بیش از حد، الکتریسیته، مواد شیمیایی، نور، تشعشع یا ساییدگی همگی ممکن است باعث سوختگی پوست انسان بشوند.
سوختگی، خود دارای درجه‌های مختلفی است و برحسب درجات آن راه‌های درمانی متفاوتی برایش وجود دارد.
درجه‌بندی سوختگی
سوختگی درجه ۱: رایج‌ترین و خفیف‌ترین نوع سوختگی‌هاست که بیشتر افراد آن را در زندگی روزمره خود تجربه کرده‌اند. در این سوختگی فقط لایه خارجی پوست یعنی اپیدرم دچار آسیب می‌شود و معمولا بعد از درمان، جای زخم از بین می‌رود.
سوختگی درجه ۲: این نوع خود به دو دسته سطحی و عمقی تقسیم می‌شود. در نوع سطحی، علاوه بر اپیدرم، قسمتی از لایه میانی پوست نیز آسیب می‌بیند، ولی به بافت‌های زیرین آسیبی وارد نمی‌شود. محل این سوختگی معمولا قرمزرنگ و در برابر فشار دردناک و حساس است. در نوع سطحی معمولا بیمار از درد و سوزش شکایت دارد، ولی در نوع عمقی به علت آسیب دیدن اعصاب، ممکن است درد چندانی احساس نشود.
سوختگی درجه ۳: در این نوع سوختگی تمام لایه‌های پوست آسیب‌دیده، اپیدرم و درم تخریب می‌شوند و حتی ممکن است آسیب عمیق‌تر شده و بافت‌های زیر پوستی نیز درگیر شوند. ناحیه آسیب دیده در این نوع سوختگی معمولا سیاه رنگ و خشک است و به علت از بین رفتن اعصاب زیر جلدی اغلب، بیمار دردی احساس نمی‌کند. درمان این سوختگی معمولا نیاز به پیوند پوست دارد.
کمک‌های اولیه در سوختگی‌های سطحی
اولین گام در درمان سوختگی‌های سطحی، سرد کردن محل سوختگی است. در سوختگی‌های خفیف که شامل سوختگی درجه یک و سوختگی درجه دو است اقدامات زیر توصیه می‌شوند:
خنک کردن محل سوختگی: اسپری‌های ویژه سوختگی که دارای عصاره روغن درخت چای (TEA TREE OIL) هستندگزینه مناسبی برای خنک کردن محل سوختگی است، اما اگر این اسپری‌ها را در دسترس نداشتید می‌توانید منطقه آسیب دیده را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زیر جریان آب نگه دارید یا از کمپرس سرد استفاده کنید. عصاره روغنی درخت چای نه تنها دارای خاصیت خنک‌کنندگی است بلکه مانع از التهاب پوست آسیب‌دیده می‌شود وخاصیت ضدمیکروبی نیز داشته و در پیشگیری از بروز عفونت موثر است.
پانسمان: پانسمان‌های دارای روغن درخت چای از بهترین نوع پانسمان‌های موجود هستند که معمولا تا ۲۴ ساعت روی محل آسیب باقی می‌مانند؛ البته در مواردی که سطح پوست، زخم شده و باز است.
به کار گیری این نوع پانسمان‌ها باید در مراکز درمانی و توسط پزشک صورت گیرد. پانسمان و اسپری سوختگی برن شیلد (BURN SHIELD) حاوی عصاره روغن درخت چای (TEA TREE OIL) هستند که برای درمان اورژانسی سوختگی‌ها استفاده می‌شوند.
پانسمان برن شیلد در ۲۴ ساعت اول پس از ایجاد سوختگی در تسکین روند درمان، کاهش درد و سوزش موضع آسیب دیده موثر است و در بیشتر سوختگی‌های سطحی قابل استفاده است.
اسپری برن شیلد هم به شکل مایعی غلیظ است که برای تسکین فوری سوختگی‌ها می‌توان آن را به ناحیه آسیب دیده اسپری کرد. این اسپری در تسکین و التیام آفتاب‌سوختگی‌ها و سوختگی‌های سطحی قابل استفاده است.
کمک‌های اولیه در سوختگی‌های شدید
۱. قبل از هر کاری با اورژانس تماس بگیرید.
۲. اگر لباس‌های مصدوم به بدنش چسبیده، آن‌ها را خارج نکنید.
۳. مصدوم را از نظر علائم حیاتی مانند تنفس و ضربان قلب مورد بررسی کنید و در صورت لزوم تنفس مصنوعی یا ماساژ قلبی بدهید. ژ
۴. در سوختگی‌های وسیع و شدید مصدوم را در آب سرد غوطه‌ور نکنید. سرد کردن بیش از حد بیمار باعث کاهش شدید دمای بدن و بدتر شدن فشارخون و وارد آمدن شوک می‌شود.
