پوستی که قرار است یک عامل محافظ روی ارگانهای بدن باشد، ناگهان خودش به تهدید بزرگی تبدیل میشود. تهدیدی به نام سرطان. سرطان پوست هم مثل سرطانهای ریه، روده، معده، سینه و پروستات تا همین چند سال پیش جزو سرطانهای شایع بود، اما حالا از بقیه موارد پیشی گرفته تا جایی که آمارها نشان میدهد این سرطان به صدر جدول صعود کرده است و اولین بین مردان و دومین بین زنان است. با این حال بهتر است این سرطان را که اتفاقا خیلی چراغ خاموش و آرام حرکت میکند، بشناسید. چون اگر زود این بیماری را تشخیص بدهید میتوانید از پس آن هم به خوبی بربیایید.
سرطان پوست را بشناسیم
سرطان پوست بیماری خطرناکی است، اما اگر زود شناخته شود میتوان از شرش خلاص شد. به همین دلیل زمان تشخیص این بیماری باید در کوتاهترین زمان ممکن اتفاق بیفتد. سرطان پوست بیشتر در قسمتهایی از بدن دیده میشود که با نور خورشید و بخصوص اشعه فرابنفش در تماس هستند، البته در قسمتهای دیگر بدن که در معرض نو رخورشید نیستند هم میتوان آن را پیدا کرد. با این پیش زمینه بهتر است علائم و انواع این بیماری را بشناسید:
سرطان سلول سنگفرشی این نوع از سرطان پوست در قسمتهایی از پوست دیده میشود که در معرض نور مستقیم خورشید هستند. البته در اطراف دهان و آلت تناسلی هم میتوان نشانههای آن را دید و وجود لکههای زبر و قرمز که خونریزی میکنند، وجود ضایعات کوچک که مرکز آنها خونریزی میکند، زخمهای باز که پوسته پوسته میشوند، خونریزی میکنند و بهبود پیدا نمیکنند و زگیلهایی که پوسته پوسته میشوند و خونریزی میکنند از نشانههای سرطان سلول سنگفرشی است. این نوع سرطان پوست اگر زود درمان نشود، ممکن است به غدد لنفاوی یا بقیه اندامها سرایت پیدا کند.
سرطان آکتینیک کراتوز در این نوع سرطان ضایعات پوستی به صورت ناهموار و سخت روی پوست بدن پدیدار میشود. در این نوع سرطان ضایعات خیلی ریزند و ممکن است با چشم دیده نشوند و فقط با لمس پوست که مثل سمباده است میتوان آن را حس کرد. رنگ این ضایعات قرمز است، اما ممکن است زرد، صورتی و قهوهای هم باشند. این نوع سرطان بعد از تشخیص باید خیلی سریع درمان شود.
سرطان سلول پایهای این نوع سرطان در سلولهای پایهای که زیر اپیدرم هستند بروز پیدا میکند. در این نوع سرطان لکههای قرمز روی پوست با خارش، درد و پوسته پوسته شدن دیده میشود. زخمهای بدن بعد از ۱۰روز هنوز سرجای خودشان هستند. تودههای صورتی، قرمز، سفید یا قهوهای و سیاه بسته به رنگ پوست فرد بروز پیدا میکند. سرطان سلول پایهای هم در قسمتهایی از پوست که در معرض مستقیم نور خورشید است، بیشتر دیده میشود، اما نکته مهم این است که سرطان پایهای رشد آرامی دارد و میتوان جلوی پیشرفتش را گرفت و درمانش کرد.
ملانوما شاید یکی از خطرناکترین انواع سرطان پوست همین ملانوما باشد. این نوع سرطان در مردان بیشتر روی کمر، سینه و سر و گردن ظاهر میشود، اما در زنان بیشتر در پاها. البته احتمال بروز این بیماری در قسمتهای دیگر بدن حتی چشمها هم وجود دارد. ملانوما را با این نشانهها بهتر میتوان شناخت:
اندازه و سایز اندازه خالهای سرطانی ملانوما معمولا بیشتر از شش میلیمتر است.
نداشتن تقارن اگر وسط خالهای معمولی خط بکشید در دو طرف با هم در تقارن هستند، اما خالهای سرطانی این شکلی نیستند یعنی دو طرف خط با هم کاملا متفاوت هستند.
حاشیه خال خال سرطانی سطحی ناصاف و برجسته یا سوراخ سوراخ دارد.
تغییر رنگ خالهای معمولی رنگهای یکدست و یکنواختی دارند، اما خالهای سرطانی ممکن است به رنگهای، سفید، آبی، سیاه، صورتی، قرمز، قهوهای و سفید هم بروز پیدا کند.
این بیماری چگونه درمان میشود؟
اگر سرطان به دیگر قسمتهای بدن سرایت کرده باشد پزشک متخصص از شیمی درمانی یا عمل جراحی یا پرتو درمان استفاده میکند اما اگر سرطان پیشرفت نکرده باشد و زود تشخیص داده شود میتوان با این راهها از شرش خلاص شد:
استفاده از کرمها پزشک با تشخیص نوع و شدت سرطان بعضی کرمهای ویژه برای درمان ضایعه پوستی تجویز میکند.
خشک کردن الکتریکی در این روش ضایعات از طرف وسیلهای به شکل قاشق برداشته میشود و با یک سوزن و انرژی الکتریکی سوزانده میشود.
کرایوسرجری در این روش درمانی ضایعه پوستی در معرض مایع نیتروژن قرار میگیرد تا ضایع کوچک شود یا از بین برود.
جراحی اکسیژنال در این روش پزشک متخصص ضایعه پوستی و اطراف آن را با تیغ جراحی برمیدارد. بعد از جراحی قسمت مورد نظر را آزمایش میکنند، اگر باز سلول سرطانی دیده شود، دوباره این درمان را تکرار میکنند.
غیر از پوست این سرطان از کجاها سردر میآورد؟
شاید باورتان نشود، اما سرطان پوست ممکن است در جاهایی که حتی فکرش را هم نمیکنید ریشه بدواند مثل:
چشمها پلک چشم مستعد به انواع سرطان پوست غیرملانومایی است. اینگونه سرطانها بیشتر در پلک پایین بروز پیدا میکند. هرگونه ورم، قرمزی و خونریزی میتواند خطرناک باشد.
دهان دور لبها و درون دهان هم میتواند درگیر سلولهای سرطان پوست شود. پس همیشه زیر زبان، سقف دهان و داخل گونهها را چک کنید. ضایعات قرمز تیره و آفتهایی را که بعد از سه هفته درمان نمیشوند، جدی بگیرید.
اندام تناسلی
کف سر پوست سر هم میتواند جایگاهی برای سلولهای سرطانی باشد.
گوش سرطان پوست میتواند در هر سه بخش گوش خارجی بروز پیدا کند. زخمهای کوچک، برآمدگیهای ریز، قرمز و جوشهای دردناک را در این قسمت جدی بگیرید.
ناخن تغییر رنگ و کمرنگ شدن ناخنها را جدی بگیرید. خطهای تیره و رنگ رفتگی پوست دور ناخن هم مهم است.
سینه پزشکان متخصص توصیه میکنند زنان وقتی سینههایشان را برای سرطان سینه بررسی میکنند حواسشان به تغییر رنگ، لکهها و خالهای جدید هم باشد.
چگونه میتوان از سرطان پوست پیشگیری کرد؟
با اینکه این بیماری چراغ خاموش حرکت میکند، اما میتوان با رعایت چند نکات مهم از بروز آن جلوگیری کرد، مثل:
افرادی که زیر نور مستقیم خورشید کار میکنند مثل زنان شالیکار، زنان کارگر، مردان ماهیگیر، کشاورزان، کارگرهای ساختمانی و جاده سازی بیشتر از بقیه در خطر ابتلا به سرطان پوست هستند به همین دلیل باید از کلاه و کرمهای ضدآفتاب استفاده کنند. بهترین راه کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست فرار از آفتاب است. در تابستان لباس آستین بلند بپوشید و از کلاههای لبهدار استفاده کنید. اگر مجبورید ساعتهای زیادی زیر نور خورشید کار کنید دستهایتان را با پارچه سفید بپوشانید. عینک آفتابی بزنید و هر دو ساعت یکبار کرم ضدآفتاب را تجدید کنید.
استفاده از رژیم غذایی مدیترانهای یک رژیم غذایی سرشار از سبزیجاتی مثل چغندر، کدو حلوایی، کلم بروکلی، هویج، غلات سبوسدار، روغن زیتون و ماهی مقاومت بدن را در مقابل سرطان پوست بالا میبرد. اسیدهای چرب امگا۳ به همراه فیبر خوراکی، ویتامین D و E ترکیبات مورد نیاز برای مقابله با سلولهای سرطانی هستند.
دوری از برنزه شدن برنزه شدن چه به صورت طبیعی که باید زمان زیادی زیر نورمستقیم خورشید باشید چه به صورت غیرطبیعی با استفاده از دارو دستگاه میتواند زمینه بروز سرطان پوست را فراهم کند.
بررسی کردن مداوم پوست پزشکان متخصص معتقدند با بررسی هر ماهه پوست میتوان به تشخیص و درمان سرطان پوست کمک زیادی کرد. پس هر ماه بدن خود را بررسی کنید و از کنار هر خال و جوشهای نامتعارف و زخمهای طولانی بهراحتی عبور نکنید.
