کمبود آهن در بانوان بالغ، اغلـب به دنبال دفـع خـون قاعـدگی و در حـین بارداری ایجاد می شود؛ شایع ترین علت کمبود آهـن در مـردان و زنـان در سـنین غیـر باروری، دفع مخفی خون ناشی از بیماری ها از جمله بیماری های گوارشی است.
آهن کافی برای حفظ سلامت، رشد مطلوب و فراهم ساختن زمینه مناسب یادگیری در دوران تحصیل کودکان و نوجوانان ضروری است.
عوارض ناشی از کم خونی فقر آهن
· کمبود آهن می تواند در تمام مراحل زندگی سبب کاهش قدرت ادراک و یادگیری شود.
· افرادی که دچار کم خونی فقر آهن هستند، همیشه احساس خستگی و ضعف می کنند و تغییرات رفتاری در آنان به صورت بی حوصلگی و بی تفاوتی مشاهده می شود.
· کمبود آهن در مادران باردار می تواند سبب تاخیر در رشد جنین، تولد نوزاد با وزن کم و افزایش مرگ و میر هنگام زایمان شود.
· در دوران بلوغ به دلیل جهش رشد، نیاز نوجوانان به آهن بیشتر می شود و در صورتی که در برنامه غذایی روزانه از منابع غذایی دارای آهن به اندازه کافی مصرف نشود، بدن به سرعت در معرض خطر کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن قرار می گیرد؛ دختران نوجوان در دوران بلوغ علاوه بر جهش رشدی، به علت شروع عادت ماهیانه و از دست دادن خون، نسبت به کم خونی فقر آهن بسیار حساس تر و آسیب پذیرتر هستند.
· عادت ها و رفتارهای غذایی خاص در دوران مدرسه و بلوغ اغلب موجب می شود که کـودکـان و دانـش آمـوزان به جای مصرف غذاهای خانگی از غذاهایی مـانـنـد انواع ساندویچ ها، سوسیس، کالباس، پیتزا و تنقلات غذایی کم ارزش مانند چیپس، نوشابه، شکلات و پفک که اغلب از نظر محتوای آهن نیز فقیر هستند، استفاده کنند و به این دلیل در معرض خطر کمبود آهن قرار می گیرند.
دلایل تغذیه ای ایجاد کم خونی فقر آهن
· مهم ترین و شایع ترین علت های بروز کمبود آهن، مصرف ناکافی منابع غذایی دارای آهن از جمله انواع گوشت به ویژه گوشت قرمز است که منبع غنی آهن قابل جذب محسوب می شود.
· مصرف چای همراه با غذا و یا بلافاصله پس از غذا
· مـصـرف نـاکـافـی مـواد غـذایی حاوی ویتامین C نیز احتمال بروز کمبود آهن را افزایش می دهد، زیرا ویتامینC به جذب آهن در بدن کمک می کند.
· مصرف نان هایی که در تهیه آنها از جوش شیرین استفاده می شود.
· خوردن شیر همراه با غذا به ویژه در کودکان مانع از جذب آهن غذا می شود، زیرا بین جذب آهن و کلسیم تداخل وجود دارد.
توصیه می شود افراد در معرض کم خونی به ویژه دختران در سن بلوغ و مادران باردار از مواد غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی و جگر، غلات، حبوبات، مغزها و انواع خشکبار مانند برگه هلو، زردآلو، انجیر، کشمش و خرما استفاده کنند. همچنین یکی دیگر از افزایش دهنده های جذب آهن، اسید اسکوربیک(ویتامین C) موجود در سبزی ها و میوه های تازه و خام است؛ با مصرف مقداری سبزی خوردن و یا انواع سالاد شامل گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، کلم و کاهو همراه بــا آب لیمـو یا آب نارنج تازه، جذب آهن غذاهای گیاهی افزایش می یابد.
علاوه بر رعایت این موارد، دختران نوجوان باید برای تامین میزان آهن موردنیاز بدن از مکمل آهن نیز استفاده کنند.
مکمل یاری آهن در دانش آموزان دختر از سن ۱۲ سالگی شروع می شود و همگی باید از این سن به صورت هفتگی یک عدد قرص آهن دریافت کنند.
