آپاندیس زائده‌ای کوچک و شبیه کرم است که به ابتدای روده بزرگ چسبیده است. این عضو حاوی مجموعه‌ای از سلول‌های دفاعی بدن است که البته نقش شناخته‌شده‌ای در دفاع عمومی بدن ندارد. آپاندیسیت در اثر التهاب و ورم (عفونت) آپاندیس ایجاد می‌شود.
آنچه این عضو را مهم می‌کند این است که به دلایلی ممکن است دچار التهاب و ورم شده و باعث عفونت موضعی یا وسیع شکمی شود.
شروع آپاندیسیت (التهاب و عفونت آپاندیس) علائم کمی دارد. درد در وسط شکم است و گاهی کم و زیاد می‌شود. در این مرحله بیمار بی‌اشتهاست، ولی می‌تواند کارهایش را انجام دهد.
پس از چند ساعت درد شدیدترشده و به تدریج بیشترین شدت درد در قسمت پایینی و راست شکم احساس خواهد شد. در این مرحله تهوع ایجاد می‌شود، ولی استفراغ چندانی وجود ندارد.
گرچه آپاندیسیت در همه سنین شایع است، ولی در نوجوانی بیشترین شیوع را دارد و از هر هزار نوجوان، دو نفر را در سال مبتلا می‌کند.
علت این بیماری، بسته‌شدن لوله باریک داخل زائده آپاندیس است که می‌تواند به التهاب و تورم این زائده منتهی‌شده و موجب عفونت شود.
برخی افراد تصور می‌کنند که آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند التهاب آپاندیس را درمان کنند. اما در واقع آپاندیسیت فقط با جراحی درمان می‌شود و آنتی بیوتیک‌ها نیز در بهبودی فرد بیمار، پس از جراحی موثرند.
راه‌های تشخیص درد آپاندیس با سایر بیماری‌ها
نکته مهم در مورد آپاندیسیت این است که باید از بیماری‌های مشابه افتراق داده شود. بر خلاف تصوراتی که به تازگی ایجاد شده، معاینه و سیر بیماری مهم‌ترین راه این افتراق است و سونوگرافی گرچه کمک‌کننده است، ولی اگر بخواهیم جای معاینه و مصاحبه پزشک و بیمار را بگیرد بسیار گمراه‌کننده خواهد بود. با چند مثال این موضوع روشن‌تر خواهد شد:
۱-بیماری که درد در قسمت پایینی و راست شکم دارد، ولی چند روز متوالی این درد را داشته است به احتمال زیاد مبتلا به آپاندیسیت نیست، زیرا آپاندیسیت در مدت کوتاهی ـ حداکثر ۴۸ ساعت ـ به طول انجامیده و اگر جراحی نشود سیر بدی پیدا می‌کند. چنین درد‌هایی می‌تواند نتیجه عفونت‌های لگنی در خانم‌ها باشد یا در اثر بیماری‌های التهابی روده مثلکرون ایجاد شده باشد.
۲- تب ملایمی در سیر بیماری ایجاد می‌شود، ولی تب شدید که بیشتر از ۵/۳۸ درجه باشد می‌تواند نشانه یک‌بیماری عفونی مثل آبسه‌های شکمی باشد.
۳- پرسیدن زمان شروع آخرین عادت ماهیانه در زنان بسیار مهم است. حاملگی خارج رحمی گاهی علائمی دقیقا شبیه آپاندیسیت خواهد داشت و تاخیر عادت ماهیانه می‌تواند آن را مشخص کند.
۴- در دختران جوان، اواسط دوره عادت ماهیانه یعنی حدود دو هفته بعد از تاریخ آخرین عادت، ممکن است در محل تخمدان راست یعنی دقیقا جای آپاندیس، دردی مشابه آپاندیسیت ایجاد شود. این درد ساعاتی بعد برطرف شده، ولی ماه بعد تکرار می‌شود و این نکته مهمی در افتراق خواهد بود.
۵- علاوه بر معاینه و شرح حال، آزمایش خون و ادرار هم به تشخیص کمک می‌کند. آزمایش ادرار باعث می‌شود بیماری‌هایی مثل سنگ کلیه و عفونت‌های ادراری که می‌تواند علائم آپاندیسیت را تقلید کند، تشخیص داده شود.
سنگ کلیه باعث می‌شود خون در ادرار ظاهر شود و عفونت ادراری هم باعث ظهور گلبول‌های سفید و باکتری فراوان در ادرار می‌شود.
علل عفونت آپاندیس
علل انسداد مجرای آپاندیس ممکن است این موارد باشند:
* به وسیله مواد مدفوعی، انگل‌ها و یا رشد بیش از حد سلول‌های دهانه آپاندیس
* بزرگ شدن بافت لنفاوی دیواره آپاندیس در اثر عفونت در دستگاه گوارش یا در نقاط دیگر بدن
* بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسروز (کولیت زخمی)
* وارد شدن آسیب و ضربه به شکم
خطرات عفونت آپاندیس
آپاندیس متورمی که پر از مایع و چرک است، ممکن است خونرسانی را متوقف کند. با توقف خونرسانی دیواره‌ی آپاندیس ضعیف می‌شود و برخی اوقات پاره می‌شود.
در برخی بیماران مانند بچه‌ها، سیر ایجاد آن سریع است و از زمان ایجاد درد و سوراخ شدن آپاندیسیت چند ساعت بیشتر طول نمی‌کشد.
تشخیص بیماری در افراد مسن و زنان باردار نیز مشکل‌تر است.
راه‌های تشخیص پزشکی عفونت آپاندیس
تشخیص آپاندیسیت بیشتر بالینی است و در صورتی که علایم واضح باشند ممکن است پزشک تصمیم به جراحی فوری بگیرد، زیرا در صورت تاخیر، خطر پارگی آپاندیس افزایش می‌یابد.
در صورت نیاز پزشک برای تشخیص از آزمایش خون و شمارش گلبول‌های سفید، عکس رادیوگرافی، سونوگرافی و حتی لاپاروسکوپی استفاده می‌کند.
