اوضاع خیلی خوب نیست، به خصوص در حوزه سیاست خارجی که نه مذاکرات هستهای پیش میرود و نه مذاکرات با سعودی و نه سایر مسائل چشمانداز روشنی دارد. خاصه آنکه غربیهای پایشان را در یک کفش کرده و قضیه پهپاد و جنگ روسیه و اوکراین را بهانه کردهاند تا دردسر تازهای برای ما رقم زنند.
رویکرد غربیها نسبت به ایران تازگی ندارد و ناشناخته هم نیست اما در دو ماه گذشته تحت تاثیر مسائل داخلی و فضاسازی رسانههای خارجی ، بیش از قبل قابل توجه و تامل شده است. دلیلش نیز آن است که برخی رسانههای آن سوی آبی و برخی رسانههای خارجی افکار عمومی دنیا را تحت تاثیر قرار داده و نسبت به نظام جمهوری اسلامی در کشورمان بدبین کردهاند. همان وضعیتی که نورنیوز رسانه نزدیک به شورای امنیت آن را جنگ جهانی رسانهای میخواند.
در پی این جنگ است که هم نگاه مردم دنیا به ما منفی شده و هم سیاستمداران غربی پیرو رویه همیشگی خود مواضع سرسختانه و بدبینانه علیه ما میگیرند. آنها از یک طرف احیای برجام تا برگزاری انتخابات کنگره عقب انداخته و در ظاهر طوری جلوه میدهند که انگار به خاطر ناآرامیهای داخل ایران چنین تصمیم گرفتهاند.
از طرف دیگر دولت بایدن و دموکراتها در آمریکا در عین حال که به خاطر جلب رای بیشتر و تقویت موقعیت خود در انتخابات دنبال نشان دادن فاصله با ایران هستند، به احیای برجام نیاز دارند. از همین رو است که یکی به نعل زده و یکی به میخ. بسیاری از کارشناسان معتقدند که تمرکز بر مسائلی مثل اینکه پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین استفاده شده، برای افزایش فشار به ایران و به نتیجه رساندن هم سیاست یکی به نعل و یکی به میخ است.
در این بین اما این نگرانی برای برخی در داخل ایجاد شده که آیا واقعا در فقره ادعای ارائه پهپاد به روسیه برای استفاده علیه اوکراین، ایران محکوم شده و تحت فشار بیشتر قرار خواهد گرفت؟
به نظر میرسد که اینطور نباشد چراکه محکوم شدن ایران در قضیه اوکراین باید توسط شورای امنیت انجام شود. همانطور که تحلیلگران هم میگویند، در چنین شرایطی ایران از دوستی با روسیه بهره برده و با وتوی آنها خطر صدور قطعنامه را از سر خواهد گذراند.
قبل از رسیدن به این مرحله اما باید دبیرخانه سازمان ملل معلوم کند که پهپادهای ادعای اصلا ایرانی است یا خیر؛ به هرحال ، روسیه کلا ایرانی بودن پهپادها را تکذیب و اعلام کرده که آنها متعلق به خودش هستند.
در این شرایط لازم است که یک هیات حقیقتیاب به اوکراین برود. غربیها اصرار دارند این هیات از سمت سازمان ملل و در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ باشد و دستور اجرایی رییس شورای امنیت برای این قطعنامه باید به اوکراین برود. روسها اما معتقدند در صورت لزوم حضور هیات حقیقتیاب در هر مکانی، شورای امنیت باید موافقت کند؛ در حالی که غربیها میگویند در گذشته هیاتهایی از دبیرخانه سازمان ملل برای آگاهی از اینکه موشکها ساخت چه کشوری هستند، به کشورهایی مثل عربستان و امارات میرفتهاند. بنابراین همواره چنین رویهای وجود دارد، ولی روسها بر این باورند که این رویه اشتباه و غیرقانونی بوده است.
ناگفته نماند که دبیرخانه سازمان ملل با وجود مخالفت روسیه، میتواند هیاتی برای تحقیق به اوکراین بفرستد. در این حال روسیه تهدید کرده که در صورت اعزام هیات حقیقتیاب، همکاری خود را قطع خواهد کرد. به همین دلیل اکنون سازمان ملل و کشورهای غربی باید شرایط را بسنجند و تصمیم بگیرند که آیا ریسک برخورد جدیتر با روسیه را پذیرفتهاند و این کار را انجام میدهند یا خیر؟
برای اینکه معلوم شود این ماجرا برای ایران دردسرساز خواهد شد یا خیر باید بدبینانهترین شرایط را در نظر بگیریم یعنی فرض کنیم که به رغم همه تکذیبها در پی اتمام کار کمیته حقیقتیاب معلوم شود که پهپادها ایرانی هستند؛ در این شرایط باز هم در نهایت تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت، مستلزم عدم مخالفت روسیه است.
وتو روسیه و عدم صدور قطعنامه اما به معنی خوب بودن اوضاع نیست، چراکه اگر بتوانند هیاتی را از دبیرخانه سازمان ملل به اوکراین بفرستند و ایران محکوم شود، از لحاظ دیپلماتیک، سیاسی و تبلیغاتی نتیجه مثبتی برای ایران رقم نخواهد خورد.