خون شما کراتینین را به کلیههایتان میرساند و در آنجا بدن، کراتینین را از طریق ادرار دفع میکند. اما اگر کلیهها بهدرستی کار نکنند، سطح کراتینین در خون بالا خواهد رفت.
بالا بودن سطح کراتینین خون میتواند علامت بیماری کلیوی باشد.
اگر علائم زیر را داشته باشید لازم است سطح کراتینین خونتان را چک کنید:
. تغییراتی در ادرار (تکرر ادرار، درد حین ادرار کردن، کدر یا خونآلود بودن ادرار)
. گرفتگیهای عضلانی
. خستگی
. تهوع و استفراغ
. پُف اطراف چشمها
. تورم کف و قوزک پا
ضمناً اگر بیماریها یا عوارض زیر را داشته باشید پزشکتان توصیه خواهد کرد به طور منظم سطح کراتینین خونتان را چک کنید، چون این عوارض میتوانند منجر به کاهش عملکرد کلیهها شوند:
رژیمهای غذایی که نمک زیادی دارند میتوانند منجر به افزایش فشارخون شوند. خصوصاً غذاهای فرآوری شده اغلب پُر از سدیم و فسفرند که نشان داده شده مشکلات کلیوی ایجاد میکنند. بهتر است غذاهای غیرفرآوری شده و طبیعی بخورید و برای طعم دادن به غذاهایتان تا جایی که ممکن است از گیاهان معطر استفاده کنید
. دیابت
. فشارخون بالا
. بیماری تیروئید
. بیماریهای خودایمنی
. عفونت باکتریایی کلیهها
. انسداد در مجاری ادراری
. سابقهٔ بیماری کلیوی در خانواده
ورزشهای شدید و سنگین یا استفاده از برخی از داروها مانند سولفامتوکسازول، تری متوپریم یا داروهای شیمیدرمانی نیز میتوانند کراتینین خون را موقتاً افزایش دهند. همچنین بارداری یا داشتن رژیم غذایی پُر از گوشت قرمز هم میتواند موجب بالا رفتن کراتینین خون شوند. بدن شما نیاز به خون تمیز دارد تا عملکرد خوبی داشته باشد. بهترین راه پایین آوردن کراتینین، درمان عارضهی اصلی است.
اگر کراتینین خونتان بالاست، لازم است با کمک پزشکتان یک برنامهٔ درمانی تعیین کنید تا هرگونه مشکل پزشکی که میتواند به عملکرد کلیههایتان آسیب بزند را تحت مداوا بگیرید. در کنار داروها و دیگر روشهای درمانی از پزشکتان بپرسید چه تغییراتی در سبک زندگیتان لازم است ایجاد شود. در ادامه به راهکاری طبیعی اشاره میکنیم که میتوانند به کاهش کراتینین خونتان کمک کنند.
مکمل حاوی کراتین مصرف نکنید
کراتین یک ترکیب طبیعی است که در کبدتان ساخته میشود. کراتین به عضلات انتقال داده میشود تا بهعنوان انرژی مصرف شود. کراتینی که بهصورت مصرف نشده باقی میماند به کراتینین تبدیل میشود که جزو ضایعات بدن است. کراتین علاوه بر شکل طبیعی آن، بهصورت مکمل خوراکی نیز موجود است. بعضی از ورزشکاران از این مکملها برای تقویت عملکرد ورزشی خود استفاده مینمایند.
کمتر پروتئین بخورید
تحقیقات نشان میدهد خوردن پروتئین زیاد میتواند کراتینین خون را دستکم موقتاً بالا ببرد. بهویژه گوشت قرمز میتواند روی سطح کراتینین خون اثر بگذارد. گرمای ناشی از پختوپز باعث میشود کراتینی که در گوشت قرمز است، کراتینین تولید کند.
افرادی که رژیم غذاییشان پُر از گوشت قرمز یا دیگر منابع پروتئینی است، از جمله لبنیات، نسبت به کسانی که کمتر از این مواد غذایی میخورند، کراتینین بالاتری دارند.
بیشتر فیبر بخورید
برای اینکه بتوان با قاطعیت گفت فیبر غذایی بر سطح کراتینین اثر دارد نیاز به تحقیقات بیشتری است. اما مطالعهای نشان داده افرادی که بیماری مزمن کلیوی داشتند و مصرف فیبر غذایی خود را افزایش داده بودند، کراتینین خونشان به میزان چشمگیری کاهش یافته بود. فیبر در میوهها، سبزیها، غلات کامل و حبوبات وجود دارد.
در مورد اینکه چه مقدار مایعات باید بنوشید با پزشکتان صحبت کنید
دهیدراسیون بدن میتواند سطح کراتینین را افزایش بدهد. برای برخی از افرادی که بیماری کلیوی دارند، مصرف مایعات هم میتواند مسئلهای باشد. از پزشکتان بپرسید روزانه چقدر میتوانید آب و دیگر مایعات بنوشید و بهترین زمان نوشیدن آنها چه وقت است.
کمتر نمک مصرف کنید
رژیمهای غذایی که نمک زیادی دارند میتوانند منجر به افزایش فشارخون شوند. خصوصاً غذاهای فرآوری شده اغلب پُر از سدیم و فسفرند که نشان داده شده مشکلات کلیوی ایجاد میکنند. بهتر است غذاهای غیرفرآوری شده و طبیعی بخورید و برای طعم دادن به غذاهایتان تا جایی که ممکن است از گیاهان معطر استفاده کنید.
از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی استفاده نکنید
مسکنهای رایج و OTC مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی اگر اغلب استفاده شوند میتوانند مضر باشند، خصوصاً اگر بیماری کلیوی داشته باشید.
سیگار نکشید
سیگار کشیدن میتواند از راههای زیادی بر بدن اثر منفی بگذارد، از جمله افزایش قابلتوجه ریسک بیماری مزمن کلیوی. ترک سیگار میتواند راهی برای کاستن از احتمال مشکلات کلیوی باشد.
میوههایی که سطح کراتینین خون را کاهش میدهند
مطالعهای که در Clinical Nutrition European Journal of منتشر شده ادعا کرده است خوردن میوههایی که فیبر زیادی دارند به میزان قابلتوجهی به کاهش کراتینین خون در افرادی که بیماری مزمن کلیوی داشتند کمک میکند. میوههای تازه سرشار از فیبر غذاییاند و آنتیاکسیدانها و فلاونوئیدهای دارند که استرس اکسیداتیو در بدن را کاهش میدهند. میوههایی که سطح کراتینین را پایین میآورند، به گوارش نیز کمک میکنند. از طرفی دیگر، معلوم شده میوههایی که پتاسیم زیادی دارند برای افرادی که به بیماری مزمن کلیوی دچارند مفید هستند، زیرا پتاسیم به عملکرد قلب و عضلات کمک میکند. میوههای پتاسیمدار شامل موز، ملون، پرتقال، آووکادو و سیب میشوند.
بیماران میتوانند میوه را بهصورت کامل یا بهصورت آبمیوه یا اسموتی مصرف نمایند. بیمارانی که سطح کراتینین خونشان بسیار بالاست و دیالیز میکنند باید در خوردن میوه احتیاط کنند. در این افراد، خوردن میوههای پتاسیمدار میتواند بیشتر مضر باشد تا مفید، زیرا سطح پتاسیم بدنشان بالا میرود و سبب آریتمی میشود.