آیا تا به حال بعد از خوردن غذا متوجه احساس سوزش و ناراحتی در معده خود شده‌اید؟ این احساس به عنوان سوزش سر دل شناخته می‌شود و اغلب بعد از پرخوری یا هنگام خوردن غذا‌های تند یا چرب اتفاق می‌افتد.
میلیون‌ها نفر در دنیا از رفلاکس اسید معده رنج می‌برند. در حقیقت، مطالعات نشان داده است از هر پنج فرد بزرگسال یک نفر به این مشکل دچار است. علاوه بر این، حتی افرادی هم که علائم جدی این بیماری را ندارند در صورت عدم احتیاط می‌توانند یک واکنش ریفلاکس اسید را تجربه کنند.
سوزش سر دل چیست؟
سوزش سر دل احساس بسیار ناخوشایندی است که می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای بدنتان به همراه داشته باشد و گاهی اوقات منجر به حالت تهوع یا حتی استفراغ شود.
برای جلوگیری از سوزش سر دل، اولین کاری که باید انجام دهید مراجعه به پزشک است تا از میزان جدی بودن مشکل مطلع شوید. وقتی این موضوع را بدانید، می‌توانید عادت‌هایی را اتخاذ کنید که سوزش را تا حد ممکن بهبود بخشد و کاهش دهد.
اغلب، اسیدیته در معده نتیجه بیماری رفلاکس معده به مری است. این مسئله هنگامی اتفاق می‌افتد که غذا از معده به مری برگردد. بالا رفتن غذا از معده به سمت مری احساس سوزش و دردی را در قفسه سینه ایجاد می‌کند. اگر شخصی به طور متناوب حداقل دو بار در هفته از ریفلاکس اسید معده رنج ببرد، دچار سوزش سر دل است.
دلایل اصلی سوزش سر دل چیست؟
۱- غذا‌های اسیدی یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های رفلاکس است. در میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– گوجه‌فرنگی
– مرکبات
– غذا‌های ادویه‌دار
۲- نوشیدن الکل و استفاده از دخانیات نیز از دیگر علل سوزش سر دل هستند.
۳- دیابت و آسم هم می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند.
۴- همچنین فشار زیاد روی شکم ممکن است اسفنکتر پایینی مری را مجبور کند تا غذا را به داخل مری بازگرداند. این اتفاق باعث سوزش سر دل و سوزش در گلو می‌شود؛ زیرا رفلاکس می‌تواند تا دهان برسد. به همین دلیل است که برخی افراد دارای اضافه وزن و زنان باردار از سوزش سر دل رنج می‌برند.
۵- برخی از دارو‌ها نیز می‌توانند بر این وضعیت تأثیرگذار باشند. مانند:
– آنتی‌کولینرژیک‌ها، بتا بلاکرها، پروژستوژن و تئوفیلین
– دارو‌های ضدافسردگی سه حلقه‌ای
– برخی آرام‌بخش‌های ضداضطراب
شایع‌ترین علائم سوزش سر دل
به دلیل این ناراحتی، اسید معده به داخل مری برمی‌گردد و باعث ایجاد درد و احساس سوزش می‌شود. سوزش سر دل ممکن است مانند یک گرفتگی و اسپاسم یا درد تند و تیزی در پشت جناق سینه احساس شود. برخی از مردم هم گزارش کرده‌اند که این درد را مانند یک حمله قلبی درک کرده‌اند.
سوزش معده ممکن است به سینه و بخشی از گلو برسد و باعث طعم تلخی شود که تا کام گسترش می‌یابد. گاهی اوقات، وقتی اسید به حنجره می‌رسد، می‌تواند باعث ایجاد سرفه و بثورات در بیماران شود. اگر مشکل سوزش سر دل شدید شود حتی می‌تواند مینای دندان را خراب کند.
باید بدانید که سبک زندگی شما می‌تواند در پیشگیری و تسکین درد و علائم ناشی از این بیماری و انواع مختلف آن به شما کمک کند. با این توضیحات، در اینجا برخی از عاداتی که می‌تواند به شما کمک کند، ذکر شده است:
راه‌های درمان و یا پیشگیری از سوزش سر دل
۱- آهسته غذا بخورید
درست و آهسته غذا خوردن می‌تواند به کاهش برگشت اسید معده کمک کند. برای این امر مهم است تا غذا را خیلی خوب بجوید. جویدن غذا به مقدار کافی تضمین می‌کند تا هضم غذا و تجزیه‌ی آن در بدن زمان کمتری طول بکشد. اگر این کار به درستی انجام شود، اسید معده به مری برنمی‌گردد.
۲- از محرک‌ها خودداری کنید
مواد غذایی زیادی هستند که باعث سوزش سر دل می‌شوند؛ مانند برخی نوشیدنی‌ها مثل نوشیدنی‌های حاوی کافئین، نوشابه‌ها و آب مرکبات؛ بنابراین حذف آن‌ها می‌تواند از ناراحتی معده جلوگیری کند. شما می‌توانید لیستی برای خودتان داشته باشید و هرچه موجب ناراحتی‌تان می‌شود را در آن یادداشت کنید و از مصرف دوباره‌ی آن‌ها پرهیز کنید.
نوشابه‌ها موجب تضعیف اسفنکتر پایینی در مری می‌شوند و الکل هم این حالت را تشدید می‌کند.
۳- منظم غذا بخورید و پرخوری نکنید
برای تسکین سوزش سر دل باید زمان غذا خوردن و همچنین مقدار آن را کنترل کنید. این بدان معناست که باید سعی کنید زمان‌های غذا خوردنتان را در طول روز به خوبی تقسیم کنید. وعده‌های غذایی بزرگ را فراموش کنید و در عوض وعده‌های غذایی کوچک‌تر را به تعداد بیشتری مصرف کنید. پرخوری فشار زیادی به ماهیچه اسفنکتر پایینی مری وارد می‌کند و از بسته نگه داشتن آن جلوگیری می‌کند.
۴- صحیح بخوابید
عادت دیگری که می‌تواند منجر به ناراحتی معده در افراد مبتلا به ریفلاکس شود، خوابیدن در وضعیت نامناسب است؛ چرا که بد خوابیدن می‌تواند باعث ایجاد فشار در شکمتان و به تبع آن برگشت اسید از معده به مری شود.
برای جلوگیری از این اتفاق سعی کنید به روی شکم و پهلوی راست نخوابید. برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که یا به پشت دراز بکشید یا به پهلوی چپ.
۵- وزنتان را در محدوده‌ی سلامت حفظ کنید
وزن بیش از حد می‌تواند برای سلامتی مشکلات زیادی را ایجاد کند؛ از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به ناراحتی‌های قلبی عروقی و سایر مشکلات مانند ریفلاکس اسید معده اشاره کرد. این امر به این دلیل است که مقدار زیاد چربی شکم می‌تواند اسفنکتر پایین مری را به سمت بالا سوق دهد، از بسته شدن آن جلوگیری کند و اجازه دهد اسید معده به سمت بالا حرکت کند.
۶- سیگار نکشید
مطالعات علمی نشان داده‌اند نیکوتین علاوه بر دیگر مشکلاتی که برای سلامتی به وجود می‌آورد باعث می‌شود اسید معده به سمت بالا حرکت کند و موجب سوزش سر دل شود. در حقیقت، مطالعات نشان داده افراد سیگاری در مقایسه با افرادی که سیگار نمی‌کشند بیشتر از سوزش سر دل رنج می‌برند.
۷- درست قبل از خواب غذا نخورید
خوردن غذا بلافاصله قبل از خواب یک اشتباه رایج است که باعث رفلاکس اسید معده می‌شود. در حالی که علم در این مورد ادعای زیادی ندارد؛ اما تعداد زیادی از افراد مبتلا اعلام کرده‌اند که اگر در طی سه ساعت قبل از خواب شبانه چیزی بخورند علائمشان بدترمی شود.
۸- شیر بدون چربی بنوشید
علائم بیماری برگشت اسید معده از میزان اسیدیته بالای معده شما ناشی می‌شود. به این ترتیب، نوشیدنی‌های قلیایی، مانند شیر بدون چربی می‌تواند به متعادل کردن آن کمک کند. با این حال، مراقب باشید که شیر‌های حاوی چربی می‌توانند اوضاع را بدتر کنند! چرا که چربی می‌تواند باعث کندتر شدن فرایند هضم شود.
۹- آدامس بجوید
اگرچه این مورد از نظر علمی دقیق نیست؛ اما مطالعات نشان داده‌اند که آدامس می‌تواند علائم رفلاکس اسید معده را در برخی افراد کاهش دهد. گمان می‌رود افزایش تولید بزاق به پاکسازی مری کمک می‌کند.
۱۰- از مصرف دارو‌های بدون نسخه بدون نظر پزشک خودداری کنید
برای تسکین علائم ناراحتی معده از دارو‌های بدون نسخه استفاده نکنید. مهم است که ابتدا به پزشک خود مراجعه کنید تا علت واقعی این مشکل را بدانید. به این ترتیب، با تشخیص درست، نسخه مناسب خود را دریافت خواهید کرد.
دارو‌های بدون نسخه در صورت استفاده طولانی‌مدت می‌توانند برای سلامتی شما مضر باشند.
