زانودرد، شکایتی است که کمتر سالمندی آن را به زبان نمیآورد. این مشکل که به دنبال افزایش سن و یا عوامل دیگر به وجود میآید، دردی آزاردهنده را به فرد تحمیل میکند که او را از ادامه فعالیتهای عادی زندگی بازمیدارد. اما محققان با ترکیب سه گیاه دارویی، معجونی عالی برای این درد یافتهاند.
بیماری موسوم به «استئوآرتریت» که از آن با آرتروز یا درد مفاصل نیز یاد میشود، یکی از دلایل اصلی نقص عملکردی در افراد است که تأثیر بسزایی بر زندگی شامل تحرک، استقلال و فعالیتهای روزمره دارد و منجر به محدود شدن فعالیتهای تفریحی، ورزشی و شغلی میشود. استئوآرتریت شایعترین بیماری مفصلی است که میتواند منجر به درد مزمن و ناتوانی شدید بیمار شود. خشکی صبحگاهی، کاهش دامنه حرکتی مفصل، درد، سفتی و صدای زانو حین حرکات فعال زانو از ویژگیهای مهم این بیماری هستند که نهتنها توان فعالیت بیماران را کاهش میدهد، بلکه به شکلی منفی بر کیفیت زندگی آنها تأثیر میگذارند.
آنگونه که متخصصان میگویند، بزرگترین عامل خطرساز این بیماری، سن است. اما فشار زیاد، ضربههای شدید، استفاده بیشازحد از مفصل، عدم کارایی رباط صلیبی قدامی و آسیب به مینیسکها نیز میتوانند منجر به استئوآرتریت زانو شوند. درمان این بیماری شامل درمانهای دارویی، جراحی، درمانهای گیاهی و تغذیه مناسب هستند. اما یافتهها حاکی از آن هستند که داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی که بهطورمعمول تجویز میشوند، گاهی خود سبب افزایش تخریب غضروف مفاصل در استئوآرتریت میشوند. ازاینرو بسیاری از پژوهشگران به دنبال روشهای درمانی جدید و کاهش عوارض بیماری هستند تا ضمن اثربخش بودن، عوارض جانبی کمتری نیز داشته باشند.
در همین زمینه، گروهی پنجنفره از متخصصان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اصفهان پژوهشی را انجام دادهاند که در آن، تأثیر یک درمان گیاهی برای این مشکل مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه، تأثیر استفاده توأم از عصاره زردچوبه، فلفل سیاه و زنجبیل بر میزان درد و عملکرد بیماران مبتلابه استئوآرتریت مزمن زانو مورد بررسی واقع شده است.
در این پژوهش، ۶۰ بیمار مبتلابه استئوآرتریت مزمن زانو با درجه ۲ و ۳ مشارکت داشتهاند که به دو گروه تقسیم شدند. برای درمان گروه اول از عصاره زردچوبه، زنجبیل و فلفل سیاه در یک کپسول تحت عنوان میکسودین استفاده شد و گروه دیگر، درمان متداول با کپسول موسوم به ناپروکسن را بهصورت روزانه و به مدت چهار هفته دریافت کردند. سپس وضعیت این دو گروه با هم مورد مقایسه واقع شد.
نتایج این بررسیها نشان دادند که مصرف کپسول میکسودین بهصورت دو بار در روز به مدت چهار هفته، مشابه با داروی ناپروکسن میتواند منجر به کاهش درد و بهبود عملکرد بیماران مبتلابه استئوآرتریت مزمن زانو شود.
دراینباره، نیماه بحرینی، استادیار و محقق مرکز تحقیقات امنیت غذایی و گروه تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و همکارانش میگوید: «زنجبیل بهعنوان معمولترین فرآورده گیاهی مورد استفاده در بسیاری از کشورها با داشتن ترکیبات فعالی نظیر جینجرولها میتواند به کاهش التهاب و درنتیجه تسکین درد در استئوآرتریت کمک شایانی کند. همچنین زردچوبه نیز یکی از گیاهانی است که در کاهش علائم بالینی بیماریها مورد توجه است. این گیاه حاوی ماده فعال کورکومین است که یک آنتیاکسیدان بسیار قوی بهحساب میآید و خاصیت ضد التهابی دارد».
آنها میافزایند: «علاوه بر اینها، از دیرباز در طب سنتی، فلفل سیاه بهعنوان مسکن دردهای مختلف به کار میرفته است. عامل اصلی تأثیرات دارویی فلفل سیاه، آلکالوئیدی به نام پایپرین است. نتایج مطالعات حاکی از اثرات درمانی فلفل سیاه در کاهش التهاب در بیماران بوده است».
طبق یافتههای این تحقیق که در مجلهای علمی پژوهشی به نام «تحقیقات نظام سلامت» منتشر شدهاند، میتوان گفت که مصرف روزانه عصاره کورکومین، جینجرول و پایپرین به مدت یک ماه میتواند منجر به بهبود درد و عملکرد افراد مبتلابه استئوآرتریت مزمن زانو شود. هرچند به اعتقاد مجریان این پژوهش، میتوان در همین راستا، مطالعاتی با دوره پیگیری طولانیتر را نیز انجام داد.