گیاه شیرین برگ بومی نواحی شمالی آمریکای جنوبی بوده و نوع وحشی آن در سرزمین‌های بلند مناطق برزیل و پاراگوئه می‌روید. ارتفاع این گیاه نهایتا یک متر بوده و حداکثر عمر آن پنج سال است. استویا(Stevia) عمدتا در برزیل، پاراگوئه، ژاپن و چین رشد می‌کند. این شیرین کننده طبیعی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر بوده و آن را در رده صفر کالری طبقه بندی می‌کنند. بیشترین ترکیب موجود در استویا، ربودیوزید A است که در سال ۲۰۰۸ میلادی توسط سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) به عنوان شیرین کننده بی خطر برای غذا اعلام گردید. گیاه استویا دارای مزایای بسیاری برای سلامتی افراد بوده و یک جایگزین سالم برای شکر خصوصا در افراد مبتلا به دیابت است. برخی از نام‌های تجاری معمول برای شیرین کننده استویا عبارتند از:
Enliten
PureVia
ربیانا
شیرین برگ
مزایای سلامتی این گیاه
استویا به عنوان یک شیرین کننده دارای مزایای سلامتی قابل توجهی است. این گیاه بدون کالری محسوب می‌شود، به این معنی که حاوی کمتر از ۵ گرم کربوهیدرات است، اما می‌تواند با سایر مواد تشکیل دهنده ترکیب شود، بنابراین ممکن است بسته به محصول چند کالری از این مواد موجود باشد. طعم شیرین استویا به طور طبیعی ظاهر می‌شود، به همین خاطر ممکن است این ویژگی برای افرادی که دوستدار غذاها و نوشیدنی‌های طبیعی هستند، خوشایند باشد.
اطلاعاتی درباره گیاه استویا
در اینجا به معرفی برخی از مزایای بی‌نظیر این شیرین کننده خواهیم پرداخت:
مقابله با قند خون بالا و دیابت:
یکی از مهم‌ترین خواص گیاه استویا، توانایی آن برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌باشد. این شیرین کننده یک جایگزین ایده آل برای شکر در افراد مبتلا به دیابت محسوب می‌شود. استویا به افراد دیابتی این امکان را می‌دهد که از تنوع غذای بیشتری بهره مند شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف این گیاه به کاهش قند خون ناشتا کمک کرده و مقاومت به انسولین را در افراد دیابتی بهبود می‌بخشد.
کاهش وزن:
علل بسیاری از موارد اضافه وزن و چاقی، عدم فعالیت فیزیکی و مصرف مواد غذایی حاوی چربی و قند زیاد می‌باشد. استویا دارای قند نیست و کالری کمی دارد، از این رو می‌تواند به یک رژیم غذایی متعادل کمک کند، بدون آن که طعم شیرینی از غذا حذف شود. این وضعیت منجر به کاهش وزن خواهد شد.
جلوگیری از سرطان پانکراس:
شیرین برگ حاوی بسیاری از استرول‌ها و ترکیبات آنتی اکسیدانی است. مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه خطر ابتلا به سرطان پانکراس را ۲۳ درصد کاهش خواهد داد.
کاهش فشار خون بالا:
برخی از گلیکوزیدها در عصاره استویا می‌توانند دفع سدیم و تولید ادرار را افزایش دهند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ نشان داده است که این گیاه می‌تواند به طور شگفت آوری باعث کاهش فشار خون شود، اما برای تایید صحت این موضوع هنوز تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
ترک سیگار:
تحقیقات جدید نشان داده است که مصرف شیرین برگ به دلیل مقادیر بالای ویتامین C و داشتن خاصیت مدر به سم زدایی و دفع نیکوتین از بدن کمک کرده و در نتیجه برای ترک سیگار مفید است.
پاکسازی کبد:
گیاه استویا یک دیورتیک طبیعی بوده که به سم زدایی و پاکسازی بدن و کبد کمک می‌کند، از این رو برای درمان بیماری‌های کبد از جمله کبد چرب بسیار مفید است.
درمان پوکی استخوان:
مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه با افزایش متابولیسم کلسیم، به افزایش تراکم استخوان کمک کرده و برای درمان پوکی استخوان مفید است.
عوارض جانبی شیرین برگ
مطالعات متعددی عصاره استویا را عاری از عوارض جانبی می‌دانند و هیچ مانع بزرگ، هشدار یا عوارض جانبی برای آن ثبت نشده است. در ابتدا تصور می‌شد که استویا خطر ابتلا به بیماری کلیوی را ایجاد می‌کند، بر همین اساس تحقیقاتی روی موش‌ها انجام شد و طبق آن مشخص شد که استویا در فرم مکمل قرار دارد و به جای آن دارای ویژگی‌هایی است که از کلیه‌ها محافظت کرده و تاثیر دیابت را کاهش می‌دهد. مزایای سلامت استویا قبل از این که تایید شوند، نیاز به مطالعه بیشتری دارند، با این حال اطمینان حاصل نمایید که این گیاه یک جایگزین ایده آل برای شکر محسوب می‌شود. استفاده از این گیاه برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود، بنابراین این افراد بهتر است از مصرف آن بپرهیزند.
عوارض جانبی شیرین برگ
چگونه این گیاه را تهیه کنیم؟
این گیاه چند سالی است که در شهرهای شمالی کشورمان کشت می‌شود. این محصول به صورت برگ‌های خشک بسته‌بندی شده و همچنین عصاره به فروش می‌رسد. از عصاره‌ی این گیاه برای تهیه انواع کیک‌ها، مربا، گز و غیره استفاده می‌شود. به خاطر اینکه این گیاه چندین برابر شیرین‌تر از ساکاروز می‌باشد. برگ‌های خشک شده‌ی آن به صورت دم کرده مصرف می‌شود. توجه داشته باشید که عصاره‌ی این گیاه تا یک یا دو ماه بعد از تولید قابل مصرف است؛ و دیابتی‌ها می‌توانند آن را جایگزین قند کنند.
برگ‌های خشک استویا در انجمن‌های دیابتی‌ها وجود دارد. این گیاه به صورت برگ خشک بسته بندی شده و عصاره در شهرهایی مانند رشت، اصفهان، مازندران و احتمالاً تهران نیز به فروش می‌رسد. امیدواریم روزی برسد که این گیاه بین مردم جایگاه خود را پیدا کند و در تهیه‌ی نوشابه ها، شیرینی‌جات و کلاً محصولات غذایی شیرین استفاده شود. می‌توانید سری به عطاری‌های شهرتان بزنید و سراغ این گیاه را بگیرید.
چگونگی مصرف استویا در انواع غذاها
شیرین کننده استویا جایگزین بسیار خوبی برای شکر می‌باشد و طعم شیرین آن کاملا طبیعی است. افرادی که ترجیح می‌دهند از غذاها و نوشیدنی‌های طبیعی استفاده کنند، بسیار علاقه‌مند به این گیاه می‌باشند. در سراسر جهان بیش از ۵۰۰۰ نوع غذا وجود دارد که از استویا در آن‌ها استفاده می‌شود. این گیاه می‌تواند به عنوان شیرین کننده در مواد غذایی قید شده زیر به کار برده شود:
انواع دسرها
انواع سس‌ها
بستنی
ماست
نان
آدامس
آبنبات
غذاهای دریایی
سبزیجات آماده
