تاکنون این نکته ثابت‌شده که مشکلات سلامت روان تا حد زیادی ریشه در تفاوت‌های فیزیکی در مغز، ژن‌ها و همچنین تفاوت در تجربیات ما از زندگی دارد، اما نتایج مطالعات همواره تایید کرده است نوع مواد غذایی که می‌خوریم و نحوه استفاده بدن از مواد مغذی موجود در رژیم غذایی نیز برای بهبود سلامت روان و جسم اهمیت دارد.
آهن، یکی از املاح مغذی و ضروری برای بدن انسان است. این عنصر به عنوان یک حمل‌کننده اکسیژن در بدن عمل می‌کند و آن را به عضلات و مغز منتقل می‌کند که همین امر باعث افزایش عملکرد فیزیکی و هوشیاری ذهنی می‌شود. از سوی دیگر سطوح پایین آهن در بدن می‌تواند شما را بی‌حال و پرخاشگر یا دچار خستگی مفرط کند.
در ادامه به برخی از مواد غذایی که منابع مهمی برای تامین آهن مورد نیاز بدن هستند، می‌پردازیم:
- گوشت گاو
گوشت گاو یکی از منابع خوراکی مهم برای تامین آهن مورد نیاز بدن است با این حال اگر به دلیل کلسترول بالا یا تمایل به گیاهخواری، مصرف گوشت قرمز را کاهش داده‌اید می‌توانید در کنار آن از منابع گیاهی حاوی آهن که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت، استفاده کنید. به گفته متخصصان تغذیه، میزان آهن مورد نیاز هر فرد طی یک روز به سن و جنسیت وی بستگی دارد، اما به طور معمول مردان به دریافت هشت میلی‌گرم آهن در طول روز نیاز دارند و زنان نیز تا سن ۵۰ سالگی باید ۱۸ میلی گرم آهن دریافت کنند، اما پس از آن، دریافت هشت میلی‌گرم آهن برای تامین نیاز روزانه بدن آن‌ها نیز کافیست.
- گوشت طیور
گوشت طیور هم منبع خوبی از آهن است. گوشت بوقلمون، مرغ یا اردک مواد غذایی مفیدی در این زمینه هستند.
- سبزی‌های تیره و برگدار
اگر به دنبال یک غذای خوش طعم و در عین حال حاوی این عنصر حیاتی هستید، خوردنی‌هایی همچون اسفناج، کلم برگ و کلم سبز می‌توانند به شما کمک کنند که آهن بیشتری دریافت کنید. روش‌های متنوعی برای مصرف این سبزیجات پرخاصیت وجود دارد. می‌توانید این سبزیجات را بخارپز کنید، تفت دهید یا خرد کنید و به سالاد خود اضافه نمایید.
- ماهی
ماهی با پروتئین بالا و چربی کم، یک منبع غذایی مفید برای افزودن آهن به رژیم غذایی‌تان است.
- میگو
میگو نیز منبع غنی از آهن است و می‌توانید مقداری برنج قهوه‌ای نیز در کنار این غذا مصرف کنید.
*غلات
صبحانه، وعده غذایی بسیار خوبی برای دریافت آهن است. سبوس و جو دوسر همگی مواد غذایی خوبی برای دریافت آهن هستند.
- تخم مرغ
تخم مرغ هم منبع خوبی از آهن است و به هر صورتی که پخته شود با مصرف آن، مقداری آهن دریافت می‌کنید. با این حال، مصرف همزمان قهوه یا چای داغ با تخم مرغ ممکن است مانع از جذب آهن شود.
- آجیل و خشکبار
با مصرف بادام هندی یا پسته می‌توانید آهن دریافت کنید. میوه‌های خشک مانند کشمش، آلو، خرما یا هلو نیز در این زمینه مفید هستند.
- هندوانه
هندوانه چیزی بیش از یک خوراکی با طراوت در تابستان است. یک برش کوچک هندوانه می‌تواند ۰.۶۹ میلی‌گرم آهن به بدن شما برساند. در مقایسه با یک برش هندوانه، پنج عدد انجیر متوسط یک میلی‌گرم آهن دارد و این در حالیست که یک عدد موز حاوی تقریبا ۰.۳۶ میلی گرم آهن است.
- شکلات
به گفته متخصصان، شکلات هم می‌تواند در تامین آهن برای بدن مفید باشد. با این حال مصرف زیاد آن می‌تواند مضر باشد.
همچنین در شرایط زیر ممکن است بدن به آهن بیشتری نیاز داشته باشد که می‌توان از طریق مصرف مواد غذایی یا مکمل‌های آهن این نیاز را تامین کرد:
- در دوران بارداری یا شیردهی
- ابتلا به نارسایی کلیوی (مخصوصا در صورت دیالیز شدن که بدن آهن بیشتری از دست می‌دهد)
- جراحت و خونریزی
- ابتلا به اختلالات گوارشی که مانع از جذب طبیعی آهن می‌شود.
- مصرف مقدار زیادی آنتی اسید که از جذب آهن در بدن جلوگیری می‌کند.
- انجام جراحی کاهش وزن
- ورزش فشرده و سنگین
- رژیم غذایی گیاهخواری
ضرورت تعیین سطح آهنِ خون در مبتلایان به اختلالات خُلقی
به گزارش «مدیکال‌اکسپرس»، تعداد زیادی از تحقیقات نشان می‌دهد که ماده مغذی آهن نقش مهمی در سلامت روان ایفا می‌کند و کاهش سطح آن در خون می‌تواند منجر به تشدید علائم مشکلات روانی یا بروز آن‌ها شود.
«استفانی وینبرگ لوین»، روانپزشک در دانشکده پزشکی دانشگاه «میشیگان» می‌گوید: با این حال بسیاری از افرادی که دارای مشکلات روانی مانند افسردگی یا اضطراب هستند و پزشکانی که آن‌ها را درمان می‌کنند، ممکن است در مورد این ارتباط چیزی ندانند.
او و همکارانش در مقاله‌ای که در نشریه Current Psychiatry منتشر شده است با قاطعیت اعلام کردند که افراد مبتلا به بیماری‌های روانی به طور خاص نیاز به آزمایش خون برای تعیین سطح آهن موجود در بدن‌شان دارند.
اگر نتیجه این آزمایش که با عنوان «آزمایش فریتین» شناخته می‌شود نامطلوب باشد، افزایش آهن در رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های آهن در صورت توصیه پزشک، مهم است.
لوین می‌گوید: به طور کلی سطح فریتین باید ۱۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر باشد و هر چهار تا شش هفته یک‌بار در این بیماران، آزمایش تکرار شود.
آهن علاوه بر نقش شناخته‌شده‌اش در کمک به گلبول‌های قرمز خون در انجام عملکرد حیاتی انتقال اکسیژن به تمام اعضا و بافت‌ها در عین حال به بدن کمک می‌کند تا مولکول‌های مورد نیاز برای ساخت مواد شیمیایی کلیدی مغز را بسازد. به طور خاص، آهن نقش مهمی در نحوه ساخت انتقال‌دهنده‌های عصبی به نام سروتونین، دوپامین و نوراپی‌نفرین که همه آن‌ها در سلامت روان مهم هستند، بازی می‌کند.
این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد بین سطوح پایین آهن و علائم افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی ارتباط وجود دارد. مطالعات روی افرادی که اولین دوره روان‌پریشی خود را تجربه می‌کنند، نشان می‌دهد که بین شدت علائم آن‌ها و سطح پایین آهن، ارتباط وجود دارد. علاوه بر مطالعاتی که به بررسی رابطه بین سطح آهن و علائم بیماری‌های روانی پرداخته‌اند، مطالعات دیگر بررسی کرده‌اند که وقتی افراد مبتلا به بیماری‌های روانی مکمل آهن دریافت می‌کنند، شاهد بهبود خلق‌وخو و کاهش سطح خستگی هستند.
