معضل جهانی این روز‌های جهان بیماری آلزایمر می‌باشد. آلزایمر یک از بیماری‌هایی است که مانند دیگر بیماری‌ها تعداد دقیق آن مشخص نشده است.
براساس نتایج مطالعه‌ای که به‌تازگی انجام شده است، رژیم غذایی غربی که سرشار از گوشت، شیرینی و غذا‌های چرب است، احتمال بروز آلزایمر را افزایش می‌دهد.
مدت‌هاست که می‌دانیم بعضی از غذا‌ها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند، اما مطالعه‌ی اخیر، نشان می‌دهد که غذا‌ها می‌توانند یکی از گزینه‌های درمان طبیعی آلزایمر نیز باشند؛ بنابراین اینکه چه می‌خورید و چه نمی‌خورید، بسیار مهم است.
چه غذا‌هایی احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند؟
۱. گوشت قرمز
مصرف زیاد گوشت قرمز می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش بدهد. گوشت قرمز یکی از مواد غذایی حاوی آهن است. اگرچه بدن‌تان برای مبارزه با کم‌خونی، غلبه بر خستگی مزمن و ضعف عضلانی به آهن نیاز دارد، ولی مقدار بیش‌ازحد آن موجب افزایش آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شود.
با مصرف بیش‌ازحد گوشت قرمز، میزان آهن در ماده‌ی خاکستری مغز افزایش می‌یابد. ماده‌ی خاکستری مغز همان محلی است که اولین علائم دژنراسیون (کاهش تدریجی عملکرد بافت‌ها و اندام‌ها) ناشی از پیری در آنجا مشاهده می‌شود. وجود مقدار زیادی آهن در ماده‌ی خاکستری، روند دژنراسیون را تسریع می‌کند.
چیز‌هایی که گفتیم به معنای خداحافظی با کباب و گوشت قرمز نیست، ولی باید حواس‌تان به مقدار گوشت قرمز مصرفی باشد. در ضمن باید از گوشت قرمز باکیفیت و گوشت گاو‌هایی که به‌طور طبیعی پرورش یافته‌اند، استفاده کنید.
۲. کربوهیدرات تصفیه‌شده و شیرینی‌ها
رژیم‌های غذایی سرشار از کربوهیدرات‌ها و شیرینی‌ها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند. در سال ۲۰۱۲ در این زمینه مطالعه‌ای بر روی افراد بالای ۷۰ سال صورت گرفت. نتیجه‌ی این مطالعه نشان می‌داد احتمال ابتلا به آلزایمر در کسانی که میزان زیادی کربوهیدرات مصرف می‌کنند، ۴ برابرِ کسانی است که از رژیم غذایی سالم پیروی می‌کنند. این اختلاف شدید نشان می‌دهد علاوه بر سن، غذا‌ها نیز در بروز این بیماری نقش مهمی دارند. این موضوع صنعت قند و شکر (امریکا) را بیش‌از پیش رسوا می‌کند. در دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی صنعت شکر با حمایت مالی از تحقیقات دانشگاه هاروارد، توانست تأثیر قند‌ها را در بیماری‌های قلبی و عروقی کمتر جلوه بدهد. امروزه دیگر همه‌ی ما از مضرات شکر و شیرینی‌ها و نقش آن‌ها در بیماری‌های قلبی و مغزی آگاهیم.
به‌نظر می‌رسد کربوهیدرات‌ها که اغلب با شکر همراه می‌شوند (مانند چیزی که در بسیاری از نان‌ها و شیرینی‌ها می‌بینیم)، می‌توانند میزان گلوکز و انسولین خون را به‌سرعت افزایش بدهند و یک جهش ناگهانی در قند خون ایجاد کنند. این پدیده در بلندمدت می‌تواند منجر به مقاومت بدن نسبت به انسولین شود. مقاومت به انسولین شرایطی است که در آن سلول‌های بدن پاسخ مناسبی به انسولین نمی‌دهند. درنتیجه قند خون افزایش می‌یابد. (دیابت و آلزایمر ارتباط نزدیکی با هم دارند حتی بسیاری افراد، از آلزایمر تحت عنوان دیابت نوع ۳ یاد می‌کنند؛ بنابراین درمان و پیشگیری از دیابت، یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به سلامت مغز است.)
هرچه بدن نسبت به انسولین بیشتر مقاومت کند، ترشح انسولین در لوزالمعده افزایش می‌یابد. این مقدار افزایش‌یافته‌ی انسولین در بدن می‌تواند به رگ‌های خونی مغز آسیب برساند و برای حافظه مشکلاتی ایجاد کند. در حقیقت بخش‌هایی از مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، نسبت به انسولین مقاومت می‌کند. با اینکه پژوهشگران از چگونگی این تأثیرات مطمئن نیستند، ولی به نظر می‌رسد میان دیابت و آلزایمر ارتباطی وجود داشته باشد.
۳. غذا‌های سرشار از محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (غذا‌هایی با AGE بالا)
گلیکاسیون واکنش غیر آنزیمی پروتئین‌ها با قندهاست و نتیجه‌ی آن، تغییر شکل و عملکرد پروتئین است. محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته، ترکیبات شیمیایی‌ای هستند که هم در بعضی از غذا‌ها و هم به‌صورت طبیعی در بدن یافت می‌شوند. در گذشته دانشمندان به ارتباط میان مصرف این غذا‌ها و افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی پی برده بودند، اکنون به نظر می‌رسد این غذا‌ها در زوال مغز نیز مؤثرند. غذا‌هایی که محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در آن‌ها بالاست، بیشتر از سایر غذا‌ها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند.
در سال ۲۰۱۴، تأثیر محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در موش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه به موش‌ها سه نوع رژیم غذایی مختلف داده شد. یکی از این رژیم‌های غذایی سرشار از محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته، یک رژیم غذایی حاوی مقدار اندکی از آن‌ها و رژیم غذایی سوم، یک رژیم غذایی معمولی بود. نتیجه‌ی این آزمایش نشان می‌داد موش‌هایی که رژیم غذایی‌شان محتوی مقدار کمتری محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته بود، بیشترین پیشرفت عملکرد شناختی را داشتند.
در مطالعه‌ی دیگری، محققان ۹۰ فرد سالم بالای ۶۰ سال را مورد آزمون قرار دادند. نتیجه‌ی این تحقیق نشان می‌داد افرادی که در طول ۹ ماه آزمایش در رژیم غذایی‌شان بیشترین مقدار محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته وجود داشت، بیشتر از بقیه دچار کاهش عملکرد شناختی شدند.
برای پیشگیری از آلزایمر، هوشمندانه آشپزی کنید
باید بدانید که همه‌ی غذا‌ها محتوی مقادیری از محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته هستند. هرچند مقدار این ترکیبات در گوشت، پنیر‌ها و چربی‌های جانوری بسیار بیشتر از سایر غذاهاست. مقدار محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در اثر گرما افزایش می‌یابد، بنابراین نحوه‌ی آشپزی، در میزان نهایی این ترکیبات بسیار تأثیرگذار است.
در میان روش‌های مختلف آشپزی، گریل کردن (کبابی کردن) و سرخ کردن گوشت، میزان محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته را بسیار افزایش می‌دهند. به‌عنوان مثال سطح محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته در مرغ خام ۸۰۰ است، ولی در مرغ سرخ‌شده به ۸،۰۰۰ واحد افزایش می‌یابد.
به همین دلیل بهتر است از سرخ کردن و کباب کردن در دمای بالا بپرهیزید و به‌جای آن‌ها از تنگاب‌پزی (پختن موادغذایی بدون استفاده از روغن)، آب‌پز کردن، تفت‌آب‌پزی (تفت دادن مواد غذایی در روغن و پختن آن‌ها با مقدار کمی آب) و تابه‌ی گریل بر روی اجاق استفاده کنید.
برگ زیتون یکی از موادی است که می‌تواند از تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته جلوگیری کند.
کدام غذا بیشترین تأثیر را در بروز آلزایمر دارد؟
کباب گوشت غیرارگانیکی که در تَرچاشنی‌های آماده خوابانده شده و با دمای بالا کباب شده است، بیشتر از سایر غذا‌ها موجب بروز آلزایمر می‌شود (ترچاشنی‌ها موادی هستند که گوشت و مرغ را برای طعم‌دار کردن در آن‌ها می‌خوابانیم). خصوصا گوشت گاوی که به‌طور طبیعی پرورش نیافته است و بر روی حرارت بالا درست شده است، به‌طور چشمگیری دارای محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته بیشتری است. اگر می‌خواهید گوشت را در موادی بخوابانید، از ترچاشنی‌های آماده استفاده نکنید، زیرا آن‌ها سرشار از شکر و شیرین‌کننده‌هایی هستند که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند.
اگر می‌خواهید گوشت قرمز مصرف کنید، از گوشت گاوی استفاده کنید که با علف تغذیه شده است. برای تهیه‌ی ترچاشنی و خواباندن گوشت در آن، از سرکه و گیاهان استفاده کنید. گوشت را در دمای پایین به‌آرامی درست کنید تا میزان محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته بیشتر نشود.
انتخاب هوشمندانه‌ی ترچاشنی‌ها می‌تواند باعث شود خطر سرطان‌زایی کباب کردن گوشت تا ۹۹ درصد کاهش یابد.
چه غذا‌هایی احتمال بروز آلزایمر را کاهش می‌دهند؟
درحالی‌که باید برای پیشگیری از آلزایمر از بعضی غذا‌ها دوری کنید، بعضی غذا‌های دیگر می‌توانند به شما کمک کنند تا خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش بدهید.
دنبال کردن رژیم مدیترانه‌ای بزرگ‌ترین لطفی است که می‌توانید در حق مغزتان بکنید. این رژیم غذایی با تکیه بر مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، غذا‌های دریایی، طیور، مغزها، روغن زیتون، مصرف متوسط لبنیات و مصرف گوشت قرمز تنها در مناسبت‌های خاص یا یک‌بار در هفته، می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر مؤثر باشد.
به‌خاطر وجود غذا‌هایی مانند آووکادو، سبزیجات سبزبرگ و روغن زیتون، این رژیم غذایی می‌تواند تأثیرات مثبتی در مغز بر جای بگذارد. چربی‌های مفید برای مغز از جمله اسید چرب امگا ۳ در رژیم غذایی مدیترانه‌ای به وفور یافت می‌شود. این چربی در ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون یافت می‌شود و نقش مهمی در سلامت مغز دارد.
