تیروئید، ارگانی در جلوی گردن و بالای استخوان جناق است که وظیفه ساختن هورمون‌های تیروئید را دارد، وجود این هورمون‌ها در متابولیسم سلول‌ها موثر است. ید یکی از اجزای متشکله هورمون‌های تیروئیدی T۴ و T۳ است. این هورمون‌ها برای رشد و تکامل فیزیکی و روانی در حیوانات و انسان‌ها ضروری هستند.
بهترین منابع غذایی ید محصولات دریایی و نمک یددار است.
کم کاری تیروئید چیست؟
هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید (غدد تیروئید کم فعال) زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید میزان هورمون تیروئید کمتر از حد طبیعی تولید کند و نتیجه این اتفاق، کاهش بسیاری از فعالیت‌های بدن را به همراه دارد، گرچه کم کاری تیروئید می‌تواند موقتی باشد، اما طبق معمول یک وضعیت دائمی است.
برخی مطالعات نشان می‌دهند که ۱۰ درصد زنان و ۳ درصد مردان کم کاری تیروئید دارند.
نشانه‌های هیپوتیروئیدی چیست؟
در مراحل ابتدایی ممکن است علائم کمتری بروز کند، چرا که بدن توانایی جبران نسبی غده تیروئید از کار افتاده را با افزایش تحریک آن دارد. به هرحال به دلیل آنکه تولید هورمون تیروئید کاهش یافته و متابولیسم بدن کند شده است، نشانه‌های مختلفی مانند خستگی و خواب الودگی، فراموشکاری و مشکلات یادگیری، ناخن و موی خشک و شکننده، پوست خشک و خارش دار، صورت پف آلود، یبوست، ناراحتی عضلات، اضافه وزن و احتباس ادراری، جریان قاعدگی سنگین یا غیر طبیعی، افزایش فراوانی سقط، افزایش حساسیت به دارو‌ها می‌تواند بروز کند.
توصیه غذایی در کم کاری تیروئید:
این بیماران باید از مصرف زیاد مواد غذایی گواتروژن پرهیز کنند و سبزیجات را به صورت پخته مصرف کنند. مواد غذایی گواتروژن شامل انواع کلم، شلغم، روغن گلزا (کانولا)، بادام زمینی، هلو، ارزن و سویا است.
از نمک در پایان پخت غذا استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ید موجود در نمک هنگام برداشتن درب ظرف غذا، همراه با بخار خارج می‌شود. در این صورت شما میزان ید کمتری از آنچه که انتظار می‌رود دریافت می‌کنید. در ضمن نمک یددار را نباید در شیشه‌های شفاف و در معرض نور نگهداری کرد.
تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است. برای این منظور مشاوره با کارشناس تغذیه توصیه می‌شود.
اطمینان نسبت به تأمین مقادیر کافی ویتامین‌های C، A، E و ویتامین‌های گروه B به ویژه B۲، B۳ و B۶ که برای تولید هورمون تیروئید ضروری هستند، لازم است، بنابراین مصرف منظم مواد غذایی زیر در برنامه غذایی روزانه توصیه می‌شود:
منابع مناسب ویتامین C: توت فرنگی، آناناس، هندوانه، موز، مرکبات و هلو.
منابع مناسب ویتامین A: جگر، تخم مرغ، ماهی‌های روغنی، سبزی‌های سبز رنگ (به جز گیاهان خانواده کلم)، سبزی‌ها و میوه‌های زرد و نارنجی رنگ. هر چه این میوه‌ها و سبزی‌ها پررنگ‌تر باشند، غلظت ویتامین در آن‌ها بیشتر است.
منابع مناسب ویتامین E: روغن‌های گیاهی، مغز دانه‌ها (به جز بادام زمینی) و غلات.
منابع مناسب ویتامین B: غلات سبوس دار، گوشت گاو، گوشت ماکیان و ماهی.
استفاده از منابع مناسب غنی از روی، نظیر غذا‌های دریایی، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و غلات سبوس دار.
مصرف منظم منابع غنی از فیبر نظیر سبزی ها، میوه‌هایی مانند انجیر، آلو، سیب، مرکبات، همچنین حبوبات و غلات سبوس دار به منظور برطرف شدن یبوست.
نوشیدن آب به مقدار کافی (حداقل ۷ لیوان) بسیار ضروری است.
پرهیز از مصرف قند‌های ساده مانند قند و شکر، شیرینی جات
پرهیز از مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین دار، میانه روی در مصرف فرآورده‌های شیری و گندم.
استفاده از منابع غنی از آهن مانند جگر، گوشت قرمز و غلات غنی شده با آهن، به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از فقر آهن نیز هستند.
استفاده از منابع غنی B۱۲ مانند جگر گاو، جگر مرغ، گوشت گاو، ماهی قزل آلا به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از کمبود این ویتامین هستند. عدم توجه به کم خونی با هر منشا که باشد، در تشدید ضعف و خستگی و بسیاری از علایم دیگر مؤثر است.
استفاده از اسید‌های چرب ضروری به ویژه مکمل امگا ۳ که منبع غنی آن ماهی‌های روغنی هستند، می‌تواند در تخفیف برخی علایم مفید باشد. کمبود اسید‌های چرب ضروری می‌تواند باعث بر هم خوردن تعادل در عملکرد غده تیروئید شود.
با توجه به آن چه که ذکر شد، اصلاح رژیم غذایی با توجه به نوع بیماری تیروئید بسیار مهم است. در ضمن باید در نظر داشته باشید که در کم کاری تیروئید، رژیم غذایی هرگز نمی‌تواند جایگزین درمان دارویی باشد، بلکه باید به عنوان یک اقدام تکمیلی بسیار مفید همراه با درمان دارویی در طول زندگی مورد توجه قرار گیرد.
