دارید یک بستنی خوشمزه یا لیموناد یخزده میخورید که سرد و شیرین است و ناگهان سرتان حسابی تیر میکشد، گویی که مغزتان منجمد شده باشد. با ما همراه باشید تا با راههای پیشگیری از این سردرد خاص آشنا شوید.
این تیر کشیدن سر یا انجماد مغز به صورت درد کوتاه و شدید پشت پیشانی و گیجگاهها پس از خوردن بسیار سریع چیزی سرد رخ میدهد و برای همین به آن سردرد بستنی هم میگویند.
اگر دچار چنین سردردی شدید نگران نباشید- مغز شما واقعا یخ نمیزند. این تیر کشیدن طوری احساس میشود که گویی چیزی درون جمجمهتان دارد رخ میدهد، اما در واقع اتفاقی درون دهانتان رخ میدهد.
انجماد مغز آنقدرها که ممکن است انتظار داشته باشید، شایع نیست. بسیاری از بررسی گزارش میدهند که کمی کمتر از نیمی از شرکتکنندگانشان دچارای عارضه شدهاند. دانشمندان هنوز نمیدانند چرا.
درست زیر پوست صورت شما شبکهای از عروق خونی وجود دارد که به بافتهای صورت و مغز خونرسانی میکنند. خون حاوی بسیاری از مواد مغذی است مانند اکسیژن است که برای کارکرد مغز شما ضروری است. در میان این شبکه رگهای خونی کلافهای از پایانههای عصبی وجود دارند که به یکدیگر و از طریق عصب سهقلو متصل هستند. حسهایی که در صورتتان به وجود میآید از جمله درد، را عصب سهقلو ایجاد میکند.
دانشمندان معتقدند رگهای خونی در گلو و دهان و عصب سهقلو نقش مهمی در احساس تیر کشیدن سر در سردرد بستنی دارند. اما هنوز درباره اینکه کدامیک از آنها نقش اصلی را در این مورد به عهده دارند، به توافق نرسیدهاند.
اغلب کارشناسان توافق دارند که خوردن یا نوشیدن بسیار سریع چیزی سرد به سرعت دما در عقب گلو و سقف دهان را پایین میآورد. در نتیجه رگهای خونی باریک در این نواحی منقبض و باریک شوند و به امکان عبور خون کمتری را از درون خود میدهند. این وضعیت میزان عرضه خون اکسیژندار به مغز شما را کاهش میدهد. اما اینکه بعدا چه رخ میدهد، دقیقا معلوم نیست.
برخی از دانشمندان معتقدند که عصب سهقلو به این وقایعی که در گلو و دهان شما رخ میدهد، با فرستادن پیامهای درد به بخش جلوی مغز واکنش نشان میدهد. اینکه آیا عصب به طور خاص به سرما واکنش نشان میدهد یا کاهش رسیدن خون و اکسیژن به مغز یا هر دو هنوز نامعلوم است.
سایر دانشمندان معتقدند درد ناشی از هجوم خون به جلوی سر شما است. مدت کوتاهی پس از این که رگهای خونی در گلو و دهان به علت سرما منقبض میشوند، همان رگها فورا گشاد و پرخون میشود. گشاد شدن این رگ خون و اکسیژن اضافی به این نواحی میرساند. گرچه این هجوم خون ممکن است برای مغز که محتاج خون و اکسیژن اضافی است، این پدیده ممکن است میزان فشار داخل جمجمه شما را بالا ببرد و باعث درد شود.
تیر کشیدن سر یا منجمد شدن مغز ممکن است در ابتدای چیزی بد به نظر رسد، اما این درد در واقع ممکن است خوب باشد. درد ایجاد شده ناشی از تیرکشیدن سر با مجبور کردن شما به متوقف کردن خوردن چیزی خوشمزه، اما سرد، ممکن است از مغز شما در برابر از دست دادن مداوم خون و اکسیژن حفاظت کند.
اگر نگران هستند که دچار انجماد مغز شوید، هنگام خوردن چیزهای سردی مانند بستنی آهسته عمل کنند. ممکن است مهار کردن خودتان و آهسته خوردن بستنی در میانه روزی گرم در تابستان کاری مشکل باشد، اما دست کم برای مدت طولانیتری میتوانید بستنی بخورید.