وقتی نام دیابت را می شنویم به عدم تولید کافی انسولین و مشکلات قند خون فکر می کنیم. و خب قسمت اصلی این بیماری نیز همین مورد است.
دیابت مانند موریانه است چون تاثیراتش روی بدن آرام و پنهان اما فوق العاده شدید است. بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به دلیل حمله قلبی فوت می شوند. چون این بیماری علائم زیادی ندارد بیشتر افراد متوجه نمی شوند که در حال مبتلا شدن هستند.
تحقیقات نشان داده دیابت می تواند روی تمامی سیستم های بدن تاثیر بگذارد و اگر به خوبی مدیریت نشود می تواند آسیب جدی به سلامت وارد کند. در ادامه بیشتر راجع به عوارض جانبی دیابت صحبت می کنیم و به شما خواهیم گفت چگونه خود را از عوارض آن محفوظ کنید. خبر خوب اینکه با استفاده از روش درمانی پزشکتان می تواند بسیاری از این مشکلات را خنثی کنید.
فشار خون بالا و کلسترول
وقتی دچار دیابت نوع 2 هستید بدن نمی تواند به خوبی از انسولین استفاده کند. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می کند. در نتیجه سطح HDL ( کلسترول خوب ) کاهش پیدا می کند و سطح چربی های مضر خون که تری گلیسیرید نام دارند افزایش می یابد. مقاومت به انسولین همچنین با سخت شدن و باریک شدن شریان ها در ارتباط است که در ادامه موجب افزایش فشار خون می شود. در نتیجه 70 درصد افرادی که به دیابت مبتلا هستند دچار فشار خون نیز می شوند – فشار خون از عوامل افزایش خطر سکته مغزی، بیماری قلبی و ایجاد مشکلاتی برای فکر کردن و حافظه است.
شکست در کنترل فشار خون بالا و کلسترول بالا چه با رژیم غذایی و ورزش به تنهایی یا با اضافه کردن دارو می تواند به افزایش سرعت فرآیند دیگر مشکلاتتان کمک کند.
مشکلات سلامت مغز
تحقیقات نشان داده دیابت می تواند قدرت ذهن را پایین بیاورد. یک تیم از متخصصان اعصاب و راونپزشکان دانشگاه هاروارد زنان و مردانی که مبتلا به دیابت نوع 2 بودند را مورد بررسی قرار دادند. این گروه به بررسی جریان خون به نقاط مختلف بدن این افراد پرداختند و عملکرد فکری شان را مورد آزمایش قرار دادند. پس از 2 سال عملکرد شناختی افراد مورد آزمایش رو به کاهش رفت مخصوصا عملکرد اجرایی آنها – قابلیت، برنامه ریزی، به خاطر سپردن چیزها، اولویت بندی، دقت کردن و شروع کردن وظایف. اینطور که به نظر می آید افراد مبتلا به دیابت خون رسانی به مغزشان کمی غیر طبیعی اتفاق می افتد. با بالا رفتن سن و ادامه پیدا کردن این فرآیند آسیب وارد شده به مغز افزایش می یابد.
محافظت کردن از مغز با مدیریت کردن دیابت میسر است. این یعنی دستورات برنامه غذایی، ورزش، سبک زندگی و داروها را مرتب دنبال کنیم و با گروه پزشکی هماهنگ باشیم، سطح گلوکز را مرتب مورد نظارت قرار دهیم و هرآنچه به پیشگیری از قند خون پایین کمک می کند انجام دهیم. همچنین باید از نظر فیزیکی و ذهنی فعال باشید، روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید و ذهن را فعال نگه دارید، کتاب بخوانید، فعالیت اجتماعی داشته باشید، کار کنید و بازی هایی انجام دهید که ذهنتان را به چالش می کشند.
بیماری لثه ای
افراد مبتلا به دیابت بیشتر در خطر بیماری های دهان و دندان هستند، عفونت لثه ها و استخوان که موجب احساس درد هنگام جویدن و از دست دادن دندان می شود. یک دلیل این مشکل قند خون بالا است که موجب تغییر کلاژن در تمام بافت ها می شود. دلیل دیگر افزایش حساسیت به تمام انواع عفونت است. هر دوی این دلایل اینقدر با هم مرتبط هستند که در آینده یکی از دلایل واضح دیابت نوع 2 همین مشکل لثه ها است.
در یک تحقیق که روی 9000 فرد انجام شده بود محققان پی بردند عده بسیاری از کسانی که بیماری لثه داشتند در دو دهه بعد دچار دیابت نوع 2 شده بودند. متاسفانه نه تنها دیابت بیماری لثه را بدتر می کند بلکه بیماری لثه نیز باعث افزایش قند خون و دشوارتر شدن کنترل دیابت می شود. برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان هر روز از مسواک و نخ دندان استفاده کنید و همچنین از یک دهان شویه با خاصیت خفیف ضد عفونی استفاده کنید.
مشکل در روابط جنسی
بالای 75 درصد از مردانی که دچار دیابت هستند در زندگی خود سطوحی از اختلال در نعوظ را تجربه می کنند. اختلال در نعوض می تواند روانی یا به دلیل کاهش تستوسترون باشد. سطح پایین تستوسترون در میان بیماران دیابتی بالا است مخصوصا اینکه چاق نیز باشند. با این حال در بیمارانی که برای مدت طولانی دچار دیابت هستند تغییر در رگ های خونی و اعصاب و خون رسانی به آلت تناسلی نیز از دلایل این مشکلات است.
اگر دچار دیابت هستید و بالای 40 سالتان است و در بخش آلت تناسلی دچار مشکل شده اید حتما با پزشکتان مشورت کنید تا مورد معاینه قرار بگیرید و سطح تستوسترون تان مورد بررسی قرار بگیرد. اگر در این مورد مشکلی نداشتید باید به دنبال پیدا کردن علت در رگ های خونی و اعصاب باشید. خانم های میان سال و کهنسالی که دچار دیابت هستند نیز دچار مشکلاتی در رابطه جنسی می شوند. دیابت در این افراد باعث آسیب رسیدن به اعصاب می شود و در رسیدن به ارگاسم دچار مشکل می شوند.
از دست دادن شنوایی
با وجود اینکه همه ما با بالا رفتن سنمان ممکن است مقداری از شنواییمان را از دست بدهیم اما تحقیقات نشان داده از دست دادن شنوایی در افرادی که دچار دیابت هستند در مقایسه با افراد معمولی دو برابر بیشتر است. حتی در افراد مبتلا به پیش دیابت نیز 30 درصد امکان از دست دادن شنوایی نسبت به افراد معمولی بیشتر است.
دیابت با آسیب رساندن به رگ های خونی کوچک داخل گوش میت واند باعث به جلو انداختن از دست دادن شنوایی شود. دیابت به همین روش باعث آسیب رسیدن به چشم ها و کلیه نیز می شود. بهترین راه برای محافظت از شنوایی این است که قند خون خود را چک کنید.
عفونت های پوستی
مبتلا بودن به دیابت خطر ابتلا به انواع بیماری های پوستی را افزایش می دهد از جمله عفونت های باکتریایی، عفونت مجرای ادرار، عفونت قارچی و خارش پوست. عفونت های قارچی در میان افراد دیابتی بسیار شایع است و حتی ممکن است از نشانه های ابتدایی ابتلا به دیابت در افرادی باشد که هنوز دچار این بیماری نشده اند. در برخی موارد عفونت های پوستی می توانند مربوط به چاقی باشند به این خاطر که بین دو پوست بدن که بر اثر چاقی روی هم قرار می گیرند فضایی مرطوب به وجود می آید و این فضا مکانی مناسب برای رشد باکتری ها و قارچ ها است و دلیل دیگر هم می تواند ضعف سیستم ایمنی بدن باشد.
متاسفانه برخی از داروهای جدید دیابت نیز باعث افزایش خطر عفونت های قارچی می شوند. دلیلش هم این است که افزایش دفع گلوکز توسط ادرار باعث رسیدن مواد غذایی به باکتری ها و قارچ ها در آن قسمت می شود. با اینکه عفونت قارچی در زنان بیشتر شایع است اما این مشکل در میان مردان نیز رو به افزایش گذاشته است. کنترل سطح قند خون به پیشگیری کمک می کند اما اگر دچار عفونت شدید باید بلافاصله به دنبال درمان باشید برای مثال می توانید از کرم های ضد قارچ واژینال استفاده کنید که نیازی به نسخه پزشک ندارند.
آپنه خواب و گرفتگی تنفس
آپنه خواب یکی از مشکلات جدی هنگام خواب است که در آن عضله گردن به صورت متناوب به حال استراحت می رود و در طول خواب مسیر هوا را مسدود می کند. این مشکل شامل حدود 50 درصد افرادی که مبتلا به دیابت هستند می شود به خصوص در افرادی که چاق هستند. یکی از واضح ترین نشانه های آپنه خواب خروپف با صدای بالا است.
متاسفانه مانند بیماری لثه ها، آپنه خواب نیز می شونداند کنترل دیابت را بدتر کند. شاید دلیلش این باشد که هر دو بیماری شاخص های خطر مشترکی دارند. همچنین مانند بیماری های لثه آپنه خواب خواب نیز از علائمی است که در آینده شاخص ابتلا به دیابت می شود. تحقیقات نشان داده آپنه خواب شدید می تواند خطر ابتلای افراد به دیابت را تا 30 درصد افزایش دهد. بنابراین باید هرچه سریعتر نسبت به درمان این مشکل اقدام کنید. با مراجعه به پزشک می توانید به سادگی این کار را انجام دهید.
مشکل بینایی
بیش از 4 میلیون فرد مبتلا به دیابت تا درجاتی مشکل رتینوپاتی یا آسیب به بخش حساس به نور در پشت چشم را دارند. چنین مشکلی به این دلیل اتفاق می افتد که سطح بالای گلوکز به عروق نازک چشم آسیب می رسانند پورسه ای که تقریبا 7 سال پیش از تشخیص اتفاق می افتد.
مراحل اولیه علائمی ندارد اما هرچه اجازه دهید بیشتر پیش برود تصویر مقابل تان تاریکتر می شود. تحقیقات نشان داده با افزایش سطح قند خون احتمال بدتر شدن مشکلات چشمی نیز بیشتر می شود.
از دست دادن کلیه
گلوکز بالای خون در بلند مدت باعث ضخامت و زخمی شدن نفرون ها می شود. نفرون ها ساختارهای کوچکی داخل کلیه هستند که خون را تصفیه می کنند. حدود 7 درصد اوقات پروتئین وارد ادرار فرد می شود – یکی از نشانه های زودهنگام مشکلات کلیوی.
حدود نیمی از افرادی که گامی برای کنترل دیابت شان بر نمی دارند طی 10 سال دچار آسیب کلیوی می شوند و 40 درصد آنها کلیه شان را از دست می دهند.
نوروپاتی
حدود نیمی از افرادی که به دیابت مبتلا می شوند دچار نوروپاتی نیز می شوند یکی از شایع ترین مشکلات دیابت. در ابتدا ممکن است هیچگونه علائمی را متوجه نشوید و فقط کمی در دست ها و پاها احساس مور مور شدگی یا بی حسی کنید. اما نوروپاتی نهایتا موجب احساس درد، ضعف و مشکلات گوارشی می شود چون به عصب هایی حمله می کند که وظیفه کنترل دستگاه گوارش را دارند.
