احساس خستگی بیش از حد دلایل متعددی از قبیل افسردگی، بیماریهای عفونی، بیماریهای قلبی، غذای ناکافی، کم کاری تیروئید، حساسیت غذایی و از همه مهم تر کمبود آهن در خون دارد.
انرژی موجود در بدن که به واسطه مصرف غذاها به وجود می آید، نیز در بروز احساس خستگی موثر است. وقتی بدن به علت نخوردن غذا، اختلال در جذب غذا یا حجم بالای فعالیت بدنی نامتناسب با میزان انرژی مصرفی، دچار افت انرژی شود، خستگی مفرط بروز پیدا خواهد کرد.
مقدار قند موجود در بدن به شکل گلیکوژن، بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم است که تنها میتواند انرژی نصف روز یک فرد بالغ را تامین کند، بنابراین انرژی اصلی مورد نیاز انسان از طریق سوختن چربیها تامین می شود.
از دیگر علل خستگی مفرط، تنگ بودن مجرای عروقی است. در این صورت اکسیژن، مواد قندی و خون رسانی با سرعت مناسب در بدن انجام نمیشود و انرژی به مقدار کافی به بافتها و عضلات بدن نمی رسد که در این حالت فرد احساس خستگی مفرط می کند. البته کم خوابی هم در تشدید این موضوع بی اثر نیست.
عدم وجود ویتامینها، املاح و مواد معدنی به میزان کافی در بدن موجب به هم خوردن تبادلات بیوشیمیایی و روابط بین دستگاهها میشود که موجب افت انرژی و در نتیجه بروز احساس خستگی میشود.
کم خونی از دیگر علل احساس خستگی مفرط است و کمبود آهن و اسیدفولیک شایعترین نوع کم خونی است. کمبود آهن در خون سبب کاهش و کوچک شدن گلبولهای قرمز می شود در نتیجه عمل تبادلات اکسیژن و دی اکسید کربن به خوبی صورت نمیگیرد و سلولها با وجود کمبود اکسیژن نمیتوانند سوخت و ساز مواد قندی را به خوبی انجام دهند و این حالت برای فرد، ضعف و بی حالی را در پی دارد.
میزان استاندارد آهن، بین ۹۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در خون است. جذب آهن از طریق مصرف جگر، گوشت قرمز به ویژه گوشت گوساله، تخم کدو، کشمش و خرما صورت میگیرد. البته فعالیت بدنی زمینه جذب آهن را افزایش می دهد و در صورت تامین نشدن آهن مورد نیاز بدن از این طریق، می توان تحت نظر پزشک از مکمل های دارویی و قرص آهن استفاده کرد.
علاوه بر زمینه ژنتیکی، نوعی پروتیین در خون وجود دارد که وظیفه آن انتقال آهن از نقطهای به نقطه ی دیگر است که اگر وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، مشکل کمبود آهن به وجود می آید.
افزایش میزان آهن در بدن، باعث به وجود آمدن اختلال در اعضای بدن به ویژه کبد می شود.
مصرف قرصهای آهن باید تحت نظر پزشک متخصص و با بررسی میزان آهن در آزمایش خون باشد، زیرا در غیراین صورت عوارض جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت.
ورزش باعث بالا رفتن سرعت گردش خون و در نتیجه رسیدن مواد قندی بیشتری به عضلات و همچنین موجب دفع مواد زاید و چربیهای اضافی از بدن میشود و در درمان خستگی بیش از حد، نقش موثری دارد.
مصرف روزانه ۸ لیوان آب، در کنار استراحت به میزان کافی به صورت خواب موجب ترمیم بدن می شود و در کنار اینها استفاده از میوه ها و سبزیجات، جذب مواد معدنی و املاح مورد نیاز بدن را تامین میکند.
